25 maja 1884 roku w Tyśmienicy urodził się Józef Reinhold: sędzia, profesor prawa Uniwersytet Jagiellońskiego.W 1902 roku Reinhold ukończył szkołę średnią w Stanisławowie. Niebawem rozpoczął studia na Wydziale Prawa i Umiejętności Politycznych Uniwersytetu Lwowskiego. Jednak po dwóch latach przeniósł się na Wydział Prawa Uniwersytetu Wiedeńskiego, gdzie w 1906 roku otrzymał absolutorium a już rok później uzyskał stopień doktora praw. W latach 1908-1909 Reinhold podjął studia uzupełniające w Berlinie na słynnym seminarium F. Liszta, po których ukończeniu powrócił do Wiednia, gdzie odbył praktykę sądową w tamtejszym sądzie handlowym. W 1910 roku objął posadę auskultanta sądowego przy Sądzie Krajowym w Krakowie.Osiedlenie się J. Reinholda w Krakowie – jak pisze Andrzej Dziadzio – nie było jednak dla niego zbyt wielkim wyrzeczeniem. Jako galicyjski Żyd uważał język polski za swój ojczysty.…

25 maja 1865 r. w Rzeszowie urodził się Dawid Alter Kurzmann; krakowski kupiec, społecznik, filantrop.Do Krakowa przybył w 1887 r. i zamieszkał na Kazimierzu przy ul. Mostowej 10, zaś po wysiedleniu w 1941 r. zmuszony został do osiedlenia się przy placu Zgody 16 (dzisiejszy Plac Bohaterów Getta). Związany z ruchem chasydzkim oraz z domem modlitwy Reb Aron, znajdującym się przy ul. Józefa 33. Jednocześnie aktywnie działał w Agudzie (Agudat Israel – międzynarodowa partia polityczna zrzeszająca ortodoksyjnych żydów), będąc wiceprzewodniczącym krakowskiego oddziału. Udzielał się również w lokalnym środowisku żydowskim, wstępując nawet w 1937 r. do zarządu nowo tworzonej krakowskiej gminy wyznaniowej żydowskiej, gdzie odpowiadał za sprawy religijne. Już wiele lat przed wybuchem wojny, Kurzmann wspierał najstarszy żydowski sierociniec mieszczącym się przy ul. Dietla 64, zapewniając przebywającym tam dzieciom…

23 maja 1870 roku w Krakowie urodził się Ignacy Landau syn Mojżesz i Rebeki zd. Breiter. Absolwent gimnazjum św. Jacka w Krakowie (1887) i Wydział Prawa UJ (1891), doktorat (1893). Adwokat. Radny miasta Krakowa (1905-1924, 1926-1934). Trzykrotnie wybierany na urząd wiceprezydenta miasta Krakowa (1929, 1931, 1933). Zwolennik asymilacji współtwórca, wraz dr. A. Grossem, Stronnictwa Niezawisłych Żydów, członek Stronnictwa Polskiej Demokracji, poseł do Sejmu Krajowego z listy demokratów (1908-1913), rzecznik faktycznego równouprawnienia ludności żydowskiej, sygnatariusz odezwy żydowskiej z sierpniu 1914 roku, popierającej polskie dążenia niepodległościowe. Członek Rady Naczelnej Zjednoczenia Polaków Wyznania Mojżeszowego Wszystkich Ziem Polskich, współzałożyciel Unii Narodowo-Państwowej. Członek Stowarzyszenia „Solidarność”, krakowskiego oddziału Stowarzyszenia „B’nei B’rith”. Inicjator utworzenia komitetu dla niesienia pomocy na rzecz ofiar krwawych zajść w Drohobyczu w czasie wyborów do Rady Państwa w 1911 roku,…

19 maja 1883 roku w Przemyślu urodził się Maksymilian Rose syn Eliasza; lekarz neurolog, neuroanatom oraz psychiatra. Profesor neurologii i psychiatrii na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Maksymilian Rose ukończył studia medyczne z wyróżnieniem na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W późniejszym okresie pobierał nauki w wielu europejskich klinikach. Min. W latach 1911–1912 był asystentem w kantonalnym Zakładzie dla Umysłowo Chorych w Rheinau w Szwajcarii. Od 1912 roku pracował w pracowni neurologicznej Zakładu Anatomii Opisowej UJ. W okresie I wojny światowej był lekarzem batalionowym w Legionach Polskich, a następnie kierował oddziałem neurologiczno-psychiatrycznym szpitali garnizonowych w Przemyślu i Krakowie. Prowadził też praktykę lekarską. W 1925 roku obejmuje stanowisko kierownika oddziału w Instytucie Cesarza Wilhelma w Berlinie. W 1928 roku został docentem neurologii Uniwersytetu Warszawskiego. Podejmuje również pracę w Szpitalu Psychiatrycznym…

14 maja 1944 roku w obozie płaszowskim odbyła się chyba najstraszniejsza akcja, jaką mogli wyreżyserować Niemcy. Kiedy pod Kinderheim (obozowy dom dziecka) podjechały samochody ciężarowe, z głośników popłynęła znana niemiecka piosenka dla dzieci pt. Mamusi, podaruj mi konika (niem. Mamatschi schenke mir Pferdchen). W tym momencie Niemcy załadowali w brutalny sposób dzieci do samochodów, które wyjechały z obozu. Jaki los spotkał te dzieci, chyba nie musimy pisać … W powszechnym odczuciu dzień ten był uznawany za najtragiczniejszy w dziejach całego obozu w Płaszowie.

11 maja 1913 roku w Sławucie urodził się Włodzimierz Sztejn (Stein), syn Nauma. Sławuta była miastem, w którym etnicznie dominowali Żydzi, stanowiąc około 1870 roku niemal 65% ogółu mieszkańców. W okresie międzywojennym znajdowała się w granicach ZSRR, będąc miasteczkiem położonym przy granicy z Polską. Podczas II wojny światowej Niemcy zamordowali niemal wszystkich żydowskich mieszkańców ówczesnej Sławuty, a jednym z niewielu, którzy przeżyli, był właśnie Włodzimierz Sztejn.Po agresji niemieckiej na ZSRR 22 czerwca 1941 roku jako żołnierz Armii Czerwonej, trafia do niewoli. Aby zatrzeć swoje żydowskie pochodzenie, niszczy dokumenty, ale musi jeszcze wytłumaczyć obrzezanie. Właściwie na poczekaniu tworzy swoje fikcyjne muzułmańskie korzenie. Od tego momentu zaczyna funkcjonować jako czerkieski żołnierz Armii Czerwonej, Emir Art. Husein. Znając podstawy języka arabskiego oraz modlitwy muzułmańskie, przez wiele dni skutecznie udowadnia otaczającemu go światu,…

10 maja 1945 roku w Koczwarach (woj. kieleckie) około godziny 3 nad ranem do domu weszło kilku uzbrojonych mężczyzn. Część z nich była w mundurach wojskowych, inni w ubraniach cywilnych. Szukano mężczyzny z wąsami. Po wejściu do pokoju, gdzie przebywały trzy osoby, zapytano jednego z nich o narodowość. Po usłyszeniu, że jest Żydem, wyprowadzono go na zewnątrz i zastrzelono. W pokoju natomiast zastrzelono drugiego Żyda i Żydówkę. Pierwszy zabity nazywał się Michał Raczkowski, kolejne ofiary to Jan Michał Glein vel Bechtig i Trzcińska Anna. Sprawcy zabrali cały dobytek należący do Żydów. Mord miał niewątpliwie podłoże rasowe i rabunkowe. Napastnicy, dokonując zaboru mienia, zwracali uwagę, by nie zabrać rzeczy należących do mieszkających tam Polek. Dzień później w Maniowych (woj. krakowskie) zostało zabitych czterech Żydów. Zginęli wówczas: Reich Wilhelm,…

7 maja 1818 r. w Tarnowie urodził się Józef Oettinger; lekarz, historyk medycyny, pierwszy profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego pochodzenia żydowskiego.W wieku pięciu lat stracił ojca i matkę. Zaopiekował się nim krakowski kupiec, wuj Jakub Adler, który mieszkał na krakowskim Kazimierzu. Po ukończeniu gimnazjum podjął studia na Wydziale Filozoficznym UJ, aby po dwóch latach zmienić wydział i rozpocząć studia lekarskie. W 1843 r. uzyskał stopień doktora medycyny i rok później podjął pracę w krakowskim szpitalu żydowskim. W okresie „Wiosny Ludów” wszedł w skład powołanego przez patriotów Komitetu Narodowego, reprezentując postępową inteligencję żydowską. Wierzył w konieczność wspólnej z Polakami walki o niepodległość ojczyzny. Głosił konieczność powszechnego zrównania w prawach wszystkich, bez wyjątku na pochodzenie i wiarę. Jednocześnie prowadził wykłady z historii medycyny na Uniwersytecie. W 1863 r. Wydział Lekarski UJ…

6 maja 1881 roku w Przemyślu urodził się Rafał Taubenschlag syn Bernarda Barucha i Cecylii Cyrli z domu Goldhart; historyk prawa, specjalista w dziedzinie prawa rzymskiego i papirologii. Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Warszawskiego, członek-korespondent Polskiej Akademii Umiejętności. Ponadto Rafał Taubenschalg w latach 1942–1947 pracował na stanowisku Visiting Research Rrofessor of Ancient Civilisation w Columbia University i był twórcą czasopisma The Journal of Juristic Papyrology. W 1949 roku został laureatem nagrody im. Barczewskiego przyznawanej przez PAU. W roku 1950 otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego. W 1955 roku podczas Międzynarodowego Zjazdu Papirologów w Wiedniu został wybrany przez aklamację jego honorowym przewodniczącym. Środowisko naukowe uczciło 75 rocznicę urodzin profesora i pięćdziesięciolecie jego pracy naukowej księgą pamiątkową pt. Symbolae Raphaeli Taubenschlag dedicatae. Czytaj więcej: Rafał Taubenschalg Rafał Taubenschlag zmarł 25…