Synagogi
Synagoga Tempel
ul. Miodowa 24
cegiełki: 10 / 15 zł
Sezon letni: 10:00 – 18:00
Sezon zimowy: 10:00 – 16:00
soboty i święta żydowskie nieczynne
Jest najokazalszą i najnowszą z krakowskich synagog, stoi przy skwerze im. Ozjasza Thona, u zbiegu ulic Miodowa i Podbrzezie. Budynek powstał w latach 1860 – 1862, jest eklektyczny, neorenesansowy, z elementami w stylu mauretańskim. Na bogato dekorowanej elewacji, nad głównym wejściem umieszczono tablice Dekalogu, wykonane z czarnego marmuru. Na elewacji i ścianach bocznych znajdują się dwudzielne arkadowe okna z unikatowymi barwnymi witrażami z przełomu XIX i XX w. Dwa z nich poświęcono pamięci wieloletniego prezesa Wyznaniowej Gminy Żydowskiej Czesława Jakubowicza i Marii Jakubowicz. Malowidła ścienne złożone z motywów roślinnych mają charakter orientalny. Strop głównej sali modlitewnej synagogi oraz balustrady galerii dla kobiet, zdobią barwne i złocone stylizowane wzory. Na środku sali głównej stoi bima, a na podeście przy wschodniej ścianie mieści się monumentalny Aron ha-kodesz z białego marmuru, otoczony kolumnową balustradą, zwieńczony dużą złotą półkopułą nakrytą koroną. Niegdyś w synagodze Tempel wygłaszano kazania w dwóch językach: polskim i niemieckim. To właśnie z synagogą Tempel związany był rabin Ozjasz Thon, którego kazania przyciągały tłumy. W synagodze Tempel oprócz uroczystości religijnych organizowane są liczne koncerty, spektakle i wydarzenia. Od lat synagoga jest sceną Festiwalu Kultury Żydowskiej. Szczególnym wydarzeniem są organizowane tu wspólnie z Archidiecezją krakowską Dni Judaizmu w Kościele Katolickim.
Synagoga Tempel jest dostępna dla zwiedzających.
Synagoga Remu
ul. Szeroka 40
cegiełki : 10 / 15 zł
Sezon letni: 10:00 – 18:00
Sezon zimowy: 10:00 – 16:00
soboty i święta żydowskie nieczynne
Stojąca tutaj od wieków synagoga to dla wszystkich Żydów najświętsze miejsce w Krakowie.
Hebrajski napis na bramie głosi: “Oto Brama do Bożnicy Nowej błogosławionej pamięci – Remu”. Wybudowana została około roku 1558 w stylu renesansowym. Jej fundatorem był kupiec i bankier królewski Izrael Isserles Auerbach. Zbudował ją dla swojego syna – uczonego, wybitnego komentatora Talmudu, krakowskiego rabina Mojżesza Isserlesa zwanego Remu. Na ścianie wschodniej sali modlitw znajduje się oryginalny, późnorenesansowy rzeźbiony w kamieniu aron ha-kodesz, pochodzący z drugiej połowy XVI wieku. Zwieńczony jest prostokątną płytą z tablicami Dekalogu, ustawioną na postumencie z wersetem hebrajskim. Wnęka na zwoje Tory jest zamknięta dwuskrzydłowymi drewnianymi drzwiami z dekoracją w stylu secesyjnym. Na środku sali głównej mieści się rekonstrukcja bimy otoczona kutą w żelazie ażurową kratą, której dwuskrzydłowe drzwi ozdobione złoconymi płaskorzeźbami pochodzą z XVIII w. Obok synagogi znajduje się cmentarz żydowski założony w połowie XVI w., jeden z najstarszych w Europie. Zwany jest Cmentarzem Remu, ponieważ jest tam pochowany Mojżesz Isserles, w rocznicę jego śmierci przybywają na grób rabina pobożni Żydzi z całego świata.
Dzięki staraniom Gminy Wyznaniowej Żydowskiej i wsparciu specjalistów ze Społecznego Komitetu Odnowy oraz Małopolskiemu Urzędowi Wojewódzkiemu Synagoga Remu odzyskała swój dawny blask.
Obecnie Synagoga Remu jest Główną Synagogą Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie. W niej odbywają się codzienne i świąteczne modlitwy.
Codzienne modlitwy: Szacharit: 8:30
Synagoga Kupa
ul. Miodowa 27
cegiełki : 10 / 15 zł
Sezon letni: 10:00 – 18:00
Sezon zimowy: 10:00 – 16:00
soboty i święta żydowskie nieczynne
Znajduje się przy północnej linii dawnych murów obronnych Kazimierza, na posesji pomiędzy ulicami Warszauera i Miodową. Obecnie mieści się tutaj również siedziba biura krakowskiej Gminy Wyznaniowej Żydowskiej. Synagoga w stylu barokowym, w prostej bryle nakrytej dwuspadowym dachem, jedynymi elementami wskazującym na jej sakralny charakter są wysokie półokrągło zakończone okna. Została wzniesiona w 1643 r. ze składek kazimierskich złotników (hebrajskie słowo „kupa” oznacza składkę członków gminy, skarb kahału – stąd nazwa synagogi). Sala modlitewna synagogi jest bogato ozdobiona malowidłami na ścianach i suficie. Na ścianie wschodniej pomiędzy dwoma oknami mieści się siedemnastowieczny, barokowy Aron ha-kodesz. Na piętrze znajduje się galeria dla kobiet z trzech stron otwarta na salę główną, na jej balustradzie namalowano pełny cykl znaków Zodiaku. Na lewo od Aron ha-kodesz widnieje prostokątna polichromia przedstawiająca stół na 12 chlebów pokładnych, symbolizujących Dwanaście Plemion Izraela.
To tutaj w sierpniu 1945 miał miejsce pierwszy powojenny pogrom w Polsce. W piątkowe wieczory to w tej synagodze członkowie Gminy spotykają się na kolacjach szabatowych. Podczas świąt żydowskich m.in. takich jak: Rosz Haszana, Purim, Chanuka, Pesach, Simchat Tora, po modlitwach organizowane są uroczyste posiłki świąteczne.
Synagoga Kupa obecnie nie jest dostępna dla zwiedzających.
Synagoga Izaaka
ul. Kupa 18
Usytuowana jest przy zbiegu ulic Kupa i Izaaka. Budowlę w stylu wczesnobarokowym oddano do użytku w roku 1644. Ufundował ją kupiec i przewodniczący kazimierskiego kahału Izaak Jakubowicz. Na fasadzie głównej, ponad bramą znajduje się arkadowy ganek, do którego symetrycznie z dwóch stron prowadzą schody. Jest tam wejście do babińca połączonego z wnętrzem synagogi półkolistymi arkadami. Główna sala modlitewna synagogi zwieńczona jest sklepieniem z bogatą stiukową dekoracją. Na ścianach sali głównej oraz babińca widnieją odkryte podczas prac konserwatorskich fragmenty polichromii z XVII i XVIII wieku, w postaci tekstów liturgicznych zawartych w ozdobnych ramach. W centrum ściany wschodniej synagogi znajduje się zrekonstruowany wczesnobarokowy Aron ha-kodesz, a nad nim wypukłe tablice Dekalogu nakryte koroną.
Synagoga Izaaka jest własnością Gminy. Obecnie dzięki staraniom Gminy Wyznaniowej Żydowskiej i środków finansowych ze Społecznego Komitetu Odnowy oraz Wydziału Rewaloryzacji Zabytków Krakowa i Dziedzictwa Narodowego w synagodze trwają prace konserwatorskie.
Synagoga Stara
ul. Szeroka 24
Muzeum Krakowa – Stara Synagoga
Synagoga Stara jest symbolem historii i tradycji krakowskich Żydów, gdyż do momentu wybuchu II wojny światowej stanowiła centralny ośrodek żydowskiego życia religijnego w Krakowie. Jej powstanie datuje się na 1407 r. i wiąże się je z pojawieniem żydowskiej diaspory z Pragi, przybywającej do Krakowa po pogromie praskim, który miał miejsce w 1389 r. Synagoga Stara to typowa dwunawowa gotycka synagoga oparta na wzorcach europejskich (Wormacja, Ratyzbona i Praga), wyróżniająca się jednak na tle swych europejskich pierwowzorów większymi rozmiarami. W 1557 r. synagoga uległa niemal całkowitemu spaleniu, zresztą nie był to jedyny pożar w jej historii. Dość szybko postanowiono ją odbudować, jednak w zmienionym stylu, nadając jej zgodnie z duchem epoki renesansowy charakter. Pomimo dość daleko idących zmian, zachowano dwunawowy układ synagogi, odtworzono krzyżowo-żebrowe sklepienia oraz podniesiono mury, zwieńczając je arkadową attyką. Prace budowlane trwały do 1570 r. Na kolejny kapitalny remont budynek synagogi musiał czekać wiele lat. Dopiero w 1900 r. ze względu na bardzo zły stan techniczny oraz wizualny powołano do życia Komitet Odbudowy Starej Synagogi. Wieloetapowe prace budowlane prowadzone były w latach 1904 – 1914 oraz 1924 – 1925 i znacznie poprawiły stan oraz infrastrukturę synagogi, dodając do jej unikatowej architektonicznej konsystencji neorenesansowy pierwiastek. W okresie II wojny światowej Niemcy z pełną premedytacją zdewastowali synagogę, urządzając w niej magazyny. Sprzęty liturgiczne, archiwalia oraz bezcenną bibliotekę rozkradziono lub zniszczono. Zrujnowano również synagogę w warstwie technicznej oraz architektonicznej. W latach 1956 – 1959 odbudowano Starą Synagogę, przywracając jej unikatowy wygląd. Renowację w całości sfinansowano z budżetu państwa. W 1958 r. Krakowska Kongregacja Wyznania Mojżeszowego uroczyście przekazała synagogę na cele muzealne. Szczegóły dotyczące zwiedzania synagogi można znaleźć na stronie Oddziału Stara Synagoga Muzeum Historycznego Miasta Krakowa:
Synagoga Wysoka
ul. Józefa 38
Synagoga Wysoka powstała około 1556 r. na mocy przywileju Zygmunta II Augusta z funduszów bliżej nieokreślonego darczyńcy. Jej konstrukcję można porównać do bożnic, które zakładano w getcie weneckim, gdzie dobudowywano kolejne piętra do domu mieszkalnego, z przeznaczeniem na synagogę. Niewątpliwie, jak na warunki środkowoeuropejskie, jest to unikatowy budynek bożnicy. Podczas potopu szwedzkiego synagogę znacząco zniszczono, jednakże po tych tragicznych wydarzeniach podjęto się jej renowacji. Pod koniec XIX w. dobudowano do synagogi Wysokiej budynek (obecnie ul. Józefa 36), w którym na piętrze ulokowano babiniec oraz dodatkową salę do modlitwy. Jak wszystkie krakowskie synagogi, również synagogę Wysoką, w okresie II wojny światowej Niemcy zdewastowali oraz ograbili z drogocennego wyposażenia liturgicznego. Po wojnie mieściły się w jej murach magazyny. W 1966 r. budynek synagogi władze przekazały PKZ (Pracowni Konserwacji Zabytków), która wykonała stosowny remont, tym samym ratując ten unikatowy zabytek. Aby dostosować budynek do nowych zadań, dokonano szeregu zmian budowlanych: wykonano klatkę schodową oraz dodatkowe wejścia, zmieniono sklepienie głównej sali i właśnie wtedy nadbudowano, tak charakterystyczną dla tego budynku, szklaną konstrukcję na dachu, zabezpieczono również polichromie oraz Aron ha-kodesz. W 2008 r. budynek synagogi Wysokiej w części odzyskała Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie. Na IV piętrze budynku synagogi, w gminnej jego części, ma swoją siedzibę m.in. Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce oddział w Krakowie.
Synagoga Poppera
ul. Szeroka 16
Barokowy budynek synagogi ufundowany został w 1620 r. przez jednego z najbogatszych Żydów w na Kazimierzu – Wolfa Bociana, czyli Wolfa Poppera. Poprzez małżeństwo z Cyrlą, córką bogatego krakowskiego kupca Judy Leiba Landaua oraz zmysł do interesów szybko doszedł on do wielkiej fortuny. Niestety w życiu osobistym nie powodziło mu się już tak świetnie. Jak pisze Majer Bałaban: „Dnia 20 lipca 1621 owdowiał, dnia 1 grudnia 1625 roku wrócił z podróży i nagle zachorował. Czując się bliskim śmierci, wezwał do swego domu prokonsula kazimierskiego (…) i sporządził w ich obecności testament”. Po śmierci Bociana na Kazimierzu rozpoczęła się batalia spadkowa, w wyniku której ta bogato zdobiona synagoga przekazana została około 1653 r. żydowskiej gminie na Kazimierzu. Znaczący remont synagoga Poppera przeszła dopiero w 1827 r., kiedy to dobudowano babiniec, przebudowano dach oraz schody, a dziedziniec synagogi został wówczas oddzielony zachowaną do dzisiaj bramą od ul. Szerokiej. Synagoga była jeszcze wielokrotnie remontowana. W czasie II wojny światowej Niemcy nie oszczędzili również tej synagogi, dotkliwie dewastując unikalny zabytek. Po wojnie w pomieszczeniach synagogi przez kilka lat mieszkali żydowscy repatrianci ze Związku Radzieckiego. W 1956 r. władze miejskie przeznaczyły budynek na dom kultury, eksmitując Kongregację, która natychmiast skutecznie oprotestowała tę decyzję. W latach 1964–1967 przeprowadzono gruntowny remont synagogi. Po remoncie, już za zgodą Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie, budynek synagogi Poppera był przez wiele lat był siedzibą Staromiejskiego Centrum Kultury Młodzieży. Obecnie jest on własnością Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie, a od 2017 r. mieści się w nim księgarnia Austeria.