W dniach 27-29 października 1942 r. niemieckie władze okupacyjne Krakowa przeprowadziły drugą, straszliwą w skutkach akcję wysiedleniową z krakowskiego getta. Akcja rozpoczęła się późnym wieczorem 27 października, gdy getto zostało otoczone przez oddziały Sonderdienstu i policji. W słoneczny poranek 28 października Niemcy rozpoczęli selekcję pracowników Judenratu, a następnie pozostałych mieszkańców getta. Wszystkim Żydom mieszkającym w getcie nakazano opuścić, pod karą śmierci swoje mieszkania i ustawić się na ul. Józefińskiej, w okolicach siedziby Judenratu, gdzie na podstawie bliżej nieokreślonych kryteriów dokonano selekcji. Większość skierowano na plac Zgody, gdzie czekały już uzbrojone oddziały niemieckie. Tego dnia esesmani dokonali jeszcze wielu innych straszliwych zbrodni, o których żydowska społeczność Krakowa zawsze będzie pamiętała! W Szpitalu Żydowskim (ul. Józefińska 14), obłożnie chorych zamordowano a pozostałych brutalnie wrzucano na uprzednio przygotowany wóz, podobnie…
24 października 1912 r. urodził się w Janowie Lubelskim Chaim Hirszman, jedna z dwóch osób (drugim był Rudolf Reder), co do których istnieje pewność, że udało im się zbiec z obozu zagłady w Bełżcu. Przed wojną był mechanikiem i metalowcem. We wrześniu 1942 r. wraz z żoną i dzieckiem zostaje deportowany do Bełżca. Niestety jego najbliżsi zostają zamordowani zaraz po przyjeździe do obozu. Natomiast Chaima Hirszmana wybrano do pracy w brygadzie robotniczej demontującej obóz. W czerwcu 1943 r. udaje mu się uciec w czasie transportu do obozu zagłady w Sobiborze. Dość szybko przedostaje się w swoje rodzinne strony i wstępuje do Armii Ludowej. Po wyzwoleniu wstępuje do Milicji Obywatelskiej a następnie do Urzędu Bezpieczeństwa, gdzie pracuje do marca 1946 r., zwolniwszy się na własną prośbę. Jest bardzo…
21 października 1903 r. w Warszawie urodził się Marek Wjasblum; historyk, badacz dziejów reformacji w Polsce. Wychował się w rodzinie kupieckiej. Ukończył historię na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1926 r. Zajmował się dziejami reformacji w Polsce oraz badaniami nad polską reformacją i renesansem. W 1928 r. obronił doktorat i powrócił do Warszawy, gdzie zmagał się z ciężką codziennością – „zawsze byłem Żydem dla Polaków i Polakiem dla Żydów”, pisał rozgoryczony. Nie należał do gminy żydowskiej, a jego zdecydowanie lewicowe poglądy uniemożliwiały mu objęcie posady na którymś z uniwersytetów polskich. Wojna zastała go na terenach zagarniętych przez Armię Czerwoną. Jego rodzina znalazła się w strefie niemieckiej w wyniku, czego została zamordowana. Trafił do formowanej w ZSRR armii polskiej jako Józef Nowak (był poszukiwany przez NKWD). W roku 1943 znalazł…
Fundacja Sztetl Mszana Dolna oraz Miejska Biblioteka w Mszanie Dolnej zapraszają na promocję przewodnika o cmentarzu żydowskim w Mszanie Dolnej. Spotkanie odbędzie się 20.10.2022 o godz. 17.00 w budynku Miejskiej Biblioteki w Mszanie Dolnej.
29 września 2022 r. w synagodze Wysokiej znajdującej się w Krakowie przy ul. Józefa 38, krakowski oddział Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów oraz Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie zorganizowały Koncert Noworoczny Rosz Haszana 5783 oraz poczęstunek dla swoich członków i zaproszonych gości. Uroczystość uświetnił koncert Hey, Klezmorim! (Jaga Wrońska – śpiew, Jacek Bylica – piano, Oleg Dyyak – akordeon, Michał Półtorak – skrzypce.) Spotkanie prowadziła Karolina Wantuch-Gazda. Organizatorom oraz gościom serdecznie dziękujemy.
W pierwszych dniach września br., siedzibę Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie odwiedziła Pani Erin Nickerson, która od sierpnia 2022 r., pełni funkcję konsul generalnej Stanów Zjednoczonych w Krakowie. Pani Nickerson przeprowadziła długą rozmową z wiceprzewodniczącym naszej Gminy Panem Tadeuszem Jakubowiczem oraz przedstawicielem krakowskiego oddziału Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce Panem Adamem Klimkiem a następnie zwiedziła najważniejsze krakowskie synagogi. Jednocześnie z wielką przyjemnością informujemy, że Pani Konsul przyjęła nasze zaproszenie i w ubiegłą niedzielę uczestniczyła jako gość honorowy w noworocznej kolacji świątecznej przygotowanej w synagodze Kupa. W imieniu Zarządu oraz członków Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie pragniemy podziękować Pani Konsul za poświęcony nam czas oraz życzymy wszelkiego dobra w dalszym realizowaniu powierzonej misji, jak również w życiu osobistym i rodzinnym. Foto. Grzegorz Kozakiewicz
Z okazji zbilżającego się nowego roku pragniemy złożyć wszystkim naszym żydowskim i nieżydowskim przyjaciołom, najserdeczniejsze życzenia zdrowia, wszelkiej pomyślności a także spokoju. Oby ten rok był dla nas lepszy niż poprzedni, obyśmy częściej mogli się spotykać a także abyśmy zostali zapisani w Księdze Życia na kolejny rok. Szana towa u’metuka!
W 80. rocznicę likwidacji getta w Żabnie, na skrzyżowaniu ul. 3 Maja i ul. Tarnowskiej, 20 września br., odbyła się uroczystość odsłonięcia tablicy upamiętniającej żydowskich mieszkańców Żabna i okolic wywiezionych z getta żabieńskiego do obozu zagłady w Bełżcu. W uroczystościach Gminę Wyznaniową Żydowską w Krakowie reprezentowali Helena Jakubowicz oraz Tadeusz Jakubowicz. Władzom i społeczności Żabna dziękujemy za Pamięć!
21 września 1928 r. zmarła Amalia Krieger urodziła się w 1846 r. jedna z pierwszych krakowskich fotografek (niestety nie znamy jej dokładnej daty urodzin): „znana w szerokich kołach artystycznych i obywatelskich nie tylko miasta Krakowa, ale i w całej Polsce i cieszyła się z powodu swych zalet charakteru i wykształcenia artystycznego powszechną sympatią” (Nowy Dziennik 1928, nr 260, z 27 IX, s. 9). Zawodu fotografa wyuczyła się z pewnością w zakładzie ojca, a po jego śmierci kontynuowała jego dzieło wspólnie z bratem Natanem. W 1903 r. zakład pozostał w rękach Amalii i funkcjonował nieprzerwanie aż do 1926 r. To dzięki niej zostało ocalone dziedzictwo rodzinne, a zarazem unikatowa kolekcja fotografii dokumentująca dzieje miasta. Tuż przed śmiercią, w 1926 r., Amalia zdecydowała się na likwidację zakładu. Wówczas wielotysięczny…
20 września 1923 r. w Krakowie urodziła się Halina Nelken córka Emanuela i Reginy; pisarka, historyczka sztuki oraz wykładowczyni. W okresie II wojny światowej więźniarka niemieckich obozów koncentracyjnych. Pochodziła z asymilowanej rodziny krakowskich Żydów. Mieszkała przy ul. Długosza w Krakowie. Jej dziadek brał udział w powstaniu styczniowym, natomiast ojciec walczył o niepodległość w Legionach. Uczęszczała do gimnazjum im. Adama Mickiewicza, jednak ze względu na postępujący antysemityzm zmuszona została do przeniesienia się do prywatnego gimnazjum im. Hugona Kołłątaja. Należała także do Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W czasie okupacji niemieckiej Krakowa trafiła do getta. Będąc na skraju wyczerpania oraz rozpaczy targnęła się na swoje życie, jednak w porę uratował ją brat. Była więźniarką min. obozów KL Plaszow, KL Auschwitz oraz KL Ravensbrück. Doświadczając całego zła wojny udało jej się…