5 lutego 1930 roku w Krakowie, urodziła się w zasymilowanej, zamożnej rodzinie żydowskiej Stella Müller-Madej, córka Zygmunta oraz Berty z domu Bleiweis. Jedna z ocalonych Oskara Schindlera, autorka wstrząsających wspomnień, przetłumaczonych na dziewięć języków, „Oczami dziecka” (Kraków, 1991) W marcu 1941 r. trafiła do krakowskiego getta a następnie do obozu płaszowskiego. W 1944 r. wywieziono ją do KL Auschwitz, gdzie jako żydówka była skazana na śmierć. Jednak dzięki wstawiennictwu swojego wujka, znalazła się na tzw. liście Schindlera. Wraz z innymi więźniami z listy została wysłana do fabryki Brunnlitz na Morawach, gdzie doczekała wyzwolenia w 1945 r. Wspomnienia autorki z czasów okupacji są w Stanach Zjednoczonych przyrównywane do „Dziennika Anny Frank”. W 2001 r. ukazała się druga część pamiętników autorki – „Dziewczynka z listy Schindlera. Lata powojenne”. Stella…

1 lutego 1896 r. w Krakowie urodził się architekt Zygmunt Grünberg twórca wielu znakomitych funkcjonalistycznych projektów architektury mieszkaniowej w latach 30. XX wieku. Po klęsce wrześniowej kontynuował swoją pracę, ale już w bardzo ograniczonym zakresie realizując wcześniej rozpoczęte projekty. Jego droga, jest bardzo charakterystyczna i typowa dla krakowskich Żydów – getto a następnie obóz w Płaszowie. Nazwisko architekta często pojawia się w opracowaniach dotyczących historii obozu koncentracyjnego w Płaszowie. Na polecenie komendanta obozu, Grünberg pełnił funkcję głównego inżyniera bauleitungu – kierownictwa budowy obozu. Obarczony dramatyczną odpowiedzialnością za budowę, maltretowany przez komendanta Amona Götha, uchronił od śmierci wielu współpracowników i współwięźniów. Z Płaszowa został wyprowadzony wraz z rodziną w ostatnim transporcie do KL Auschwitz-Birkenau, skąd wysłano go do obozu Flossenbürg. Do najważniejszych jego prac zaliczyć należy Kamienice przy ul: Augustiańskiej…

1 stycznia 1871 r. w Krakowie urodził się Jan Landau syn Hirsza i Jetti zd. Wasserberger, brat Rafał Saula Landaua prezydenta Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie (1918-1939). Ukończył krakowskie Gimnazjum św. Anny (obecne I LO w Krakowie), a następnie uzyskał – jak czytamy w Gazecie Gminnej – w 1894 r. dyplom dra medycyny. Po studiach specjalnych w dziedzinie chorób dzieci w Berlinie i Wiedniu, gdzie był asystentem u prof. Wederhofera, obejmuje w 1897 r. stanowisko prymariusza na oddziale chorób dzieci w szpitalu żydowskim w Krakowie. Podczas wojny pracuje w akcji opiekuńczej nad uchodźcami i bierze żywy udział w organizowaniu opieki nad niemowlętami. Od roku 1920 do 1924 pracuje jako pediatra w ambulatorium Joint w Krakowie, a w 1925 r. po ponownym uruchomieniu szpitala żydowskiego zostaje dyrektorem tegoż…

27 grudnia 1862 r. w Krakowie urodził się Samuel Tilles syn Izaaka i Keila zd. Werner; prezes Krakowskiej Gminy Żydowskiej (1905-1918), radny miasta Krakowa (1905-1933) – pracował w sekcji szkolnej i prawniczej oraz w komisjach: inwestycyjnej, kanałów wodnych spławnych, wodociągowej, dla rozszerzenia granic Krakowa, rekursowej, statutowej, budżetowej, dyscyplinarnej, Lasu Wolskiego, dla zakładów przemysłowych a ponadto zasiadał w sądzie honorowym RM (1920-1924, 1926-1931). Wchodził także do powoływanych przez Radę komisji okolicznościowych: jubileuszowej sześćdziesięcioletnich rządów Franciszka Józefa, obchodów 500 rocznicy bitwy pod Grunwaldem i 600 rocznicy śmierci Kazimierza Wielkiego. Członek wielkiego wydziału Kasy Oszczędności m. Krakowa z ramienia krakowskiej RM sygnatariusz aktu połączenia Krakowa i Podgórza, wchodził również w skład Rady Przybocznej przy Prezydencie Miasta i Tymczasowej Rady Miejskiej (1931-1933) mianowanej przez wojewodę. Długoletni członek zarządu i rady nadzorczej Kasy…

27 grudnia 1951 r. w Krakowie urodził się Henryk Halkowski syn Salomona; publicysta specjalizujący się w historii krakowskiego Kazimierza. Wieloletni członek Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie.Henryk Halkowski ukończył architekturę na Politechnice Krakowskiej oraz filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wiele podróżował po świecie (mieszkał nawet przez jakiś czas w kibucu). Po Henryku Halkowskim pozostała ogromna spuścizna intelektualna. Warto wspomnieć najważniejsze jego prace : Legendy z Żydowskiego Miasta na Kazimierzu pod Krakowem, Opowieści rabina Nachmana z Bracławia, Potęga obyczaju, Żydowskie życie, Żydzi w Krakowie. 700 lat historii, Żydowski Kraków. Legendy i ludzie. Ponadto publikował w min. Słowie Żydowskim, Midraszu, Znaku, Więzi, Tygodniku Powszechnym, Austerii oraz w wielu innych periodykach.  Henryk Halkowski zmarł 1 stycznia 2009 r. w Krakowie. Został pochowany na nowym cmentarzu żydowskim przy ulicy Miodowej w Krakowie.Fot. Anna…

25 grudnia 1872 roku w Krakowie urodziła się „Cesarzowa piękna” – jak nazwał ją Jean Cocteau – multimilionerka, kobieta symbol, Helena Rubinstein.Była najstarszą córką Gitel i Herzla Rubinsteinów, którzy wraz z liczną rodziną mieszkali na krakowskim Kazimierzu przy ul. Szerokiej 14 m. 4. Status społeczny rodziny, jak również poziom życia, był niski, czego Helena bardzo się w późniejszych latach wstydziła. Pragnęła innego życia niż to, jakie oferowała jej ówczesna rzeczywistość. W wieku 17 lat wyjechała z Krakowa i miała już nigdy nie powrócić w rodzinne strony…Helena Rubinstein zrobiła oszałamiającą karierę na świecie. Można powiedzieć, że stała się matką współczesnych kosmetyków. W momencie śmierci jej majątek wynosił ok. 100 mln dolarów.Fascynowała współczesnych. Jej portrety malował Pablo Picasso a Salvador Dali projektował puderniczki ze słynnym obecnie logiem HR. Helena…

22 grudnia 1942 roku w godzinach porannych Żydowska Organizacja Bojowa oraz Gwardia Ludowa przyozdobiły polskimi flagami most Dębnicki, również w ramach tej samej akcji na miejscu przysięgi Tadeusza Kościuszki złożono wieniec z napisem „Na coś przysięgał, my wykonamy”. Wtedy też bojownicy próbowali dokonać nieudanych zamachów na kawiarnie Bisantz (róg Dunajewskiego i Karmelickiej) oraz kino Scala (obecnie teatr Bagatela). Jednak pełnym sukcesem zakończył się zamach na kawiarnię „Cyganeria” znajdującą się przy ulicy Szpitalnej 38 w Krakowie, w której w okresie okupacji mogli przebywać wyłącznie Niemcy. Zgodnie z większością opracowań należy wspomnieć, iż w wyniku ataku zginęło 11 Niemców a 13 zostało rannych. Jednak źródła z epoki wskazują, iż śmierć mogło ponieść 2 Niemców, których ciała następnie przewieziono do Zakładu Medycyny Sądowej w Krakowie. Jest to temat, który wymaga…

22 grudnia 1926 r. w Podwołczyskach koło Tarnopola urodziła się Janina Ruth Buczyńska; adwokatka, działaczka społeczna blisko związana z krakowskim środowiskiem artystycznym i naukowym. Wojnę przeżyła strasznie, jak niemal wszyscy Żydzi, którzy przetrwali Zagładę. Po wojnie los przygnał ją szczęśliwie dla krakowian do Krakowa. Ruth Buczyńska ukończyła studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przez całe życie była blisko związana z Piwnicą pod Baranami. Publikowała teksty na łamach krakowskiego „Przekroju”. Służyła pomocą prawną działaczom opozycji. Mocno wspierała i utrzymywała bliskie kontakty z Centrum Kultury Żydowskiej w Krakowie. Cechowała Ją bowiem wybitna życzliwość wobec napotkanych ludzi. – pisał we wspomnieniu poświęconym pamięci Ruth Buczyńskiej Stanisław J. Jaźwiec – Dla każdego miała dobre słowo i obdzielała tą życzliwością całe swe otoczenie. W napotkanych ludziach chciała dostrzegać same ich zalety. Spotykała…

19 grudnia 1820 r. w Pressburgu (obecnie Bratysława) urodził się rabin Gminy Żydowskiej miasta Krakowa, Szymon Schreiber. Swój urząd piastował w latach 1861–1883. Był jednym z pierwszych ortodoksyjnych rabinów, którzy udzielali się w życiu politycznym, współorganizując ortodoksyjne stronnictwo polityczne Machzikej ha-Dat. Jako przedstawiciel tego ugrupowania uzyskał mandat poselski do wiedeńskiej Rady Państwa i wszedł w skład Koła Polskiego. Pomimo tego był przeciwnikiem postępującej polonizacji inteligencji żydowskiej, która tłumnie w tamtym okresie wstępowała na Uniwersytet. W zamian chciał stworzyć w Krakowie jesziwę (uczelnię talmudyczną), która skierowałaby młodzież w stronę religii. Przeciwstawiał się budowie synagogi reformowanej Tempel.Zmarł 26 marca 1883 roku w Krakowie.Jest pochowany na cmentarzu żydowskim w Krakowie przy ulicy Miodowej.

17 grudnia 1897 r. w Przemyślanach urodził się Baruch Steinberg syn Szmaji i Hendli z domu Wechsler. Ostatni rabin przedwojennego Wojska Polskiego (1933-1940), piłsudczyk. Odznaczony Medalem Pamiątkowym za wojnę 1918-1920, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości oraz Medalem za Długoletnią Służbę. W listopadzie 2007 r., w ramach pośmiertnych awansów dla pomordowanych wiosną 1940 r. – został awansowany na stopień podpułkownika. Absolwent Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Warto wspomnieć jeszcze, że znał bardzo dobrze język polski, (co w tamtych czasach nie było takie oczywiste wśród Żydów) ale też hebrajski, żydowski, rosyjski oraz w piśmie arabski. Został najprawdopodobniej zamordowany przez sowietów w Katyniu. Po wybuchu I wojny światowej wraz z rodziną wyjechał do Wiednia, gdzie zdał egzamin z zakresu szkoły powszechnej, tam też otrzymał poświadczenie o pełnym oddaniu…