Makkabi Kraków

21 lipca 1909 r., celem „wzmocnienia sił fizycznych wśród Żydów” został założony Żydowski Klub Sportowy Makkabi Kraków. W 1932 r., klub ten posiadał siedemnaście sekcji sportowych skupiających 1018 członków. Godłem klubu była tarcza Dawida, wpisana w koło, z literą M w pośrodku. Przyjęto biało-niebieskie barwy. Członkiem zwyczajnym mógł zostać każdy Żyd i każda Żydówka po ukończeniu 18 roku życia. Głównym inicjatorem powstania klubu był Henryk Leser oraz Ignacy Mahler, Adolf Weissmann, Bernard Lermer, Józef Leserkiewicz, Franiciszek Scheuer, Józef Weiss, Józef Schönberg, Marian Korngold. Stadion Makkabi Kraków znajdował się pomiędzy ulicami Koletek a Dietla. Po II wojnie światowej przejął go klub Nadwiślan Kraków. Sport żydowski na przełomie lat 20. i 30. XX wieku rozwijał się bardzo prężnie. Warto podkreślić, że założona w 1928 r., sekcja piłki ręcznej mężczyzn zdobyła w tym samym…

Leopold Infeld (1898-1968)

20 lipca 1898 r. w Krakowie urodził się Leopold Infeld syn Salomona i Ernestyny zd. Kahane: teoretyk fizyki, autor prac z ogólnej teorii względności (współpracował z A. Einsteinem), teorii pola i elektrodynamiki. Członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, członek Światowej Rady Pokoju. Sygnatariusz Manifestu Russella-Einsteina, sygnatariusz Listu 34. Uczęszczał do szkoły Wydziałowej im. Kazimierza Wielkiego, a następnie Akademii Handlowej. Po maturze (1916) podjął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, kierunek fizyka. W 1920 r. wyjechał na 8 miesięcy do Berlina, gdzie spotkał Einsteina. Po powrocie do Krakowa obronił doktorat (1921). W 1930 r. został asystentem a później docentem na lwowskim Uniwersytecie Jana Kazimierza. W 1933 r. został stypendystą fundacji Rockefellera, jeździł po świecie, wiele publikował. Wojnę spędził z dala od ogarniętej pożogą Europy, w Kanadzie. Posądzony o kontakty z komunistami w Polsce i możliwość sprzedaży im tajemnic wojskowych…

Filip Pinkus Eisenberg (1879-1942)

19 lipca lub sierpnia 1876 roku w Krakowie urodził się lekarz bakteriolog Filip Pinkus Eisenberg syn Abrahama i Estery ze Spirów.Eisenberg ukończył krakowskie III Gimnazjum, a następnie medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim (1899), uzupełniając swoją wiedzę dodatkowo w Wiedniu. W latach 1901-1902 był asystentem w Katedrze Higieny UJ u Odona Bujwida, pracował ponadto naukowo w paryskim Instytucie Pasteura pod kierunkiem Ilii Miecznikowa oraz w Katedrze Higieny Uniwersytetu we Wrocławiu u Richarda Pfeiffera. W okresie wojny polsko-bolszewickiej kierował Wojskowym Szpitalem Zakaźnym w Warszawie (1919-1920), był również dyrektorem Państwowej Stacji Bakteriologicznej w Krakowie (1933-1939). Eisenberg od roku 1933 był członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności. W czasie II wojny światowej przebywał we Lwowie, gdzie kierował Zakładem Mikrobiologii Instytutu Medycznego. Eisenberg interesował się głównie bakteriologią oraz diagnostyką i leczeniem chorób zakaźnych. Był…

Arnold Chaim de Porada Rapaport (1840-1907)

15 lipca 1840 r. w Tarnowie urodził się Arnold Chaim de Porada Rapaport syn Dawida i Karoliny zd. Herz: radny miasta Krakowa w latach 1872-1881, poseł na Sejm Krajowy (1876-1907) i do Rady Państwa (1879-1907), prezes Towarzystwa Opieki nad Zaniedbanymi Chłopcami Starozakonnymi w Krakowie, fundator szkoły rzemieślniczej dla młodzieży żydowskiej w Krakowie, przewodniczący Komitetu Pomocy dla Ubogiej Ludności Żydowskiej w Galicji. Członek założyciel Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Krakowie. Adwokat, przemysłowiec, finansista oraz filantrop. Absolwent Gimnazjum św. Anny w Krakowie (1858) i Wydziału Prawa UJ (1862). Doktorat obronił w 1863 r. Pracował jako adwokat od 1870 roku w Krakowie i Wiedniu. Członek rad nadzorczych Galicyjskiego Zakładu Kredytowego Ziemskiego i Galicyjskiego Towarzystwa Parcelacji i Budowy oraz Galicyjskiego Banku dla Handlu i Przemysłu w Krakowie, współorganizator Banku Krajowego w…

Szymon Feldblum (1882-1956)

15 lipca 1882 roku w Krakowie urodził się Szymon Feldblum syn Majera i Amalii z domu Weber: adwokat, radca prawny Gminy Żydowskiej w Krakowie, wiceprezes Towarzystwa Ochrony Lokatorów, jeden założycieli Żydowskiego Stowarzyszenia Humani­tarnego B’nei B’rith – „Solidarność” w Krakowie, syjonista. Feldblum ukończył Gimnazjum św. Jacka w Krakowie (1900), a następnie prawo na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego (1906). Po ukończeniu studiów – jak pisze prof. Aleksander Skotnicki – został przyjęty do kancelarii legendarnego krakowskiego adwokata dr. Ludwika Szalaya (1857-1934), który prowadził swoją kancelarię w pałacu Goetza Okocimskiego, przy ul. Św. Jana 3. Adwokatem został po siedmioletniej kandydaturze. Po latach, gdy dr Szalay przechodził na emeryturę, pozostawił ją Feldblumowi, wiedząc w jakie ręce składa swoją wieloletnią tradycję, dobre imię i klientelę. (…) Był krasomówcą, który porywał za…

Nowy Dziennik

9 lipca 1918 r. z inicjatywy rabina Ozjasza Thona ukazał się pierwszy numer Nowego Dziennika, jednej z największych gazet żydowskich wydawanych w języku osiedlenia w Europie. Jeszcze w czasie wojny, Nowy Dziennik drukowany był w Przywozie k. Morawy Ostrawskiej, a jego krakowskie biuro mieściło się przy ul. Stradom 13. W późniejszym czasie dziennik miał swoją siedzibę przy ul. Orzeszkowej w Krakowie.Początkowo pismo miało trudności w wolnej Polsce, gdyż upubliczniało wiadomości o zajściach antyżydowskich. Wielokrotnie posuwano się do przejmowania nakładu Nowego Dziennika a nawet palenia go na stosach. 9 stycznia 1919 r. władze Poczty w porozumieniu z wojskiem odebrały debit pocztowy na Galicję i Śląsk Cieszyński, co równało się zawieszeniu wydawania pisma. Ilustrowany Kurier Codzienny pisał wtedy, że Nowy Dziennik „którego szaplty zapełnione były kłamliwymi napaściami na Polaków,…

Marsz pamięci w Rzeszowie

Wczoraj, tj. 7 lipca 2022 roku, przedstawiciele Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie, w osobach Michała Zajdy oraz Michała Zielińskiego brali udział w uroczystościach organizowanych na okoliczność 80. rocznicy wielkiej akcji deportacyjnej z rzeszowskiego getta. Organizatorami marszu pamięci wraz z odsłonięciem tablicy pamiątkowej na dworcu Rzeszów Staroniwa było Stowarzyszenie Rajsze, Fundacja Rzeszowska oraz Stowarzyszenie Działamy Rzeszów. Patronatem honorowym wydarzenie objął uczestniczący również w uroczystościach Prezydent Miasta Rzeszowa Konrad Fijołek. W uroczystościach brali również udział min; Wicewojewoda Podkarpacki Radosław Wiatr, przedstawiciel Marszałka Województwa Podkarpackiego Waldemar Szumny, dr hab. Wacław Wierzbienic, prof. UR oraz lokalni aktywiści. Organizatorom oraz uczestnikom bardzo dziękujemy za upamiętnienie rzeszowskich Żydów. Foto. Michał Zieliński

76. rocznica pogromu kieleckiego.

Wczoraj, tj. 4 lipca 2022 roku, delegacja Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie z Tadeuszem Jakubowiczem na czele brała udział w uroczystościach upamiętniających ofiary pogromu kieleckiego z 4 lipca 1946 roku. W uroczystościach wzięli udział miedzy innymi; Ambasador Izraela w Polsce Jaakow Liwne, Zastępca Dyrektora Biura Kultury i Dziedzictwa Narodowego Kancelarii Prezydenta RP Dawid Drabik, Prezydent Miasta Kielc Bogdan Wenta, Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich, Przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach Włodzimierz Katz, Przewodniczący Związku Żydów Kieleckich w Izraelu Yaacov Kotlicki, Dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau dr Piotr Cywiński, Prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce Roman Kwiatkowski, przedstawiciele Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce oraz duchowni wielu wyznań, którzy odmówili modlitwy na cmentarzu żydowskim. Uroczystości prowadził jego organizator Bogdan Białek, Prezes Stowarzyszenia im. Jana Karskiego. Wszystkim obecnym oraz organizatorom bardzo dziękujemy…

Sara Schenirer (1883-1935)

3 lipca 1883 roku w Krakowie urodziła się Sara Schenirer córka Becalela i Róży zd. Lach: działaczka oświatowa i społeczna, twórczyni systemu szkół Bajs Jakow. Dorastała – jak pisze Sean Martin – w głębokim przywiązaniu do religii, choć marzyła także o świeckim wykształceniu – niedostępnym jednak w tym czasie dla Żydówki. Ponieważ nie miał możliwości pogłębienia wiedzy z przedmiotów świeckich, została słuchaczką wykładów prowadzonych po polsku, organizowanych przez polskie działaczki oświatowe. Pod wpływem rabina Flescha, którego spotkała w Wiedniu w Krakowie założyła w 1917 roku szkołę dla dziewcząt, przy ul. Św. Katarzyny 1, która z biegiem lat szybko się rozrastała. Pomimo tego, że działalność szkoły była sprzeczna z rolą kobiety w tradycyjnych rodzinach żydowskich, uzyskała wielkie wsparcie w środowisku. Do jednych z najznamienitszych zaliczyć trzeba senatora Mojżesza…

Walne Zebranie GWŻ w Krakowie.

26 czerwca 2022 roku odbyło się Walne Zebranie Sprawozdawczo-Wyborcze Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie, które wyłoniło nowe władze oraz podsumowało minione cztery lata.Uprzejmie informujemy, w skład nowego Zarządu Gminy weszli: Helena Jakubowicz – Przewodnicząca ZarząduTadeusz Jakubowicz – Wiceprzewodniczący ZarząduBolesław Jagodski – Sekretarz ZarząduAleksander Opoczyński – SkarbnikMagdalena Jenner – Członek Zarządu W skład Komisji Rewizyjnej: Dariusz Budziakowski – Przewodniczący Komisji RewizyjnejRadosław Onyszkiewicz – Sekretarz Komisji RewizyjnejTomasz Szymański – Członek Komisji Rewizyjnej W skład Sądu Polubownego: Flavio Cardone – Przewodniczący Sądu PolubownegoSamuel Dybek – Sekretarz Sądu PolubownegoKuba Lewinger – Członek Sądu Polubownego Gratulujemy!