28 lutego 1946 roku w Zakopanem zamordowany został Józef Oppenheim (1887-1946) – kierownik Tatrzańskiego Pogotowia Ratunkowego. Świadkiem mordu była jego żona Wanda. Według jej zeznań 25 lutego ktoś pukał do ich domu, pytając „o kierownika PPR”. Po odmowie Wpuszczenia do domu przyszli ponownie 28 lutego. Wpuszczeni przez Oppenheima do domu kazali mu podnieść ręce do góry, mówiąc, że jesteśmy z AK, znamy Pana przekonania i że jesteś kierownikiem PPR”. Gdy napadnięty usiłował zamknąć drzwi, został zastrzelony przez Karola Lasaka. Później także Tadeusz Murańka postrzelił żonę Wandę. Napastnicy zabrali 170 prześcieradeł, ubranie, buty, portfel, 1000 złotych i kenkartę. Oprócz wymienionych osób w napadzie brał udział także Andrzej Lasak. W 1946 roku WSR w Krakowie skazał Murańkę na karę śmierci a K. Lasaka na dożywotne więzienie, zamienione rok później…
12 marca 2023 r. o godz. 12.00 (tj. niedziela) na pl. Bohaterów Getta rozpoczną się uroczystości związane z 80. rocznicą likwidacji getta krakowskiego (część oficjalna, czytanie relacji ocalałych, przejście na ul. Lwowską – Kadisz oraz złożenie kwiatów pod ocalałym fragmentem muru getta, przejście ulicami: Lwowska, Limanowskiego, Wielicką, Jerozolimską i Heltmana do pomnika pomordowanych Żydów na terenie byłego KL Plaszow, ceremonia przy pomniku: modlitwy, czytanie relacji ocalałych, złożenie kwiatów, kamieni) Na uroczystości zapraszają: Helena Jakubowicz, Przewodnicząca Zarządu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie. prof. Jacek Majchrowski, Prezydent Miasta Krakowa. Janusz Makuch, Dyrektor Festiwalu Kultury Żydowskiej.
23 lutego 2023 r. o godz. 18.00, w gminnej synagodze Kupa odbyła się premiera książki autorstwa Ryszarda Kotarby pt. Żydzi Krakowa w dobie zagłady (ZAL/KL Plaszow) wydanej przez Instytut Pamięci Narodowej w Krakowie. Organizatorem wydarzenia była Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie oraz Instytut Pamięci Narodowej oddział w Krakowie. W spotkaniu uczestniczyła przewodnicząca Zarządu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie Pani Helena Jakubowicz oraz wicerektora Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie Pani Cecylia Radoń. Liczni zgormadzeni goście wysłuchali dyskusji prowadzonej przez Michał Zajdę (GWŻ/IPN) oraz autora książki Ryszarda Kotarby (IPN) i recenzenta książki dr Romana Gieronia (IPN). Spotkanie poprzedziło krótkie słowo wstępu Pana Tadeusza Jakubowicza. Ryszard Kotarba – historyk. Blisko 20 lat pracował w Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Krakowie pełniąc funkcję kierownika a następnie dyrektora, obecnie pracuje w…
Przedstawiamy kalendarium wydarzeń organizowanych w lutym i marcu 2023 r. związanych z 80. rocznicą likwidacji getta w Krakowie.
22 lutego 1945 r., w Lublinie zmarł Leon Feiner syn Chaima (ur. 1885 albo 1886 r. w Krakowie albo Podgórzu) Leon Feiner studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, które ukończył w 1910 r. Już w okresie studenckim angażował się politycznie – początkowo działał w Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego, potem współtworzył Żydowską Partię Socjalno-Demokratyczną. W tym czasie był również redaktorem organu tego stronnictwa „Der Socjaldemokrat” i tygodnika „Nowe Życie”. W okresie międzywojennym kierował strukturami BUNDU, występując w jako obrońca w procesach politycznych. W oparciu o fałszywe oskarżenia był więziony w Berezie Kartuskiej. W latach 1938–1939 był radnym miejskim. Feiner był założycielem Towarzystwa „Krakowski Teatr Żydowski” jak również propagował rozwój sportu wśród młodzieży żydowskiej, będąc szefem żydowskiej organizacji sportowej „Jutrzenka”. Po agresji Niemiec i ZSRS na Polskę, znalazł się…
Szanowni Państwozapraszamy na premierę książki Pana Ryszarda Kotarby, która odbędzie się 23 lutego br., tj. czwartek. o godzinie 18.00 w synagodze Kupa, ul. Miodowa 27. Spotkanie poprowadzi Michał Zajda, a jego rozmówcą – oprócz autora publikacji – będzie dr Roman Gieroń z krakowskiego Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN.Wstęp wolny, podczas premiery będzie można kupić książkę po promocyjnej cenie. Zapraszamy.
Szanowni Państwo uprzejmie informujemy, że od 1 marca synagogi otwarte będą dla zwiedzających do godziny 18:00 (sezon letni).
Zapraszamy do obejrzenia wystawy przygotowanej przez Muzeum Krakowa, która będzie prezentowana w Muzeum Podgórza w dniach 10 marca – 10 grudnia 2023 r. Autorem wystawy jest Pan Piotr Figiela, pracownik oddziału Stara Synagoga / Muzeum Krakowa
3 marca zostanie wręczona Nagroda im. Księdza Stanisława Musiała, przyznawana osobom zasłużonym dla dialogu chrześcijańsko- i polsko-żydowskiego. Za twórczość nagrodzona została historyczka Małgorzata Międzobrodzka, a za działalność społeczną – nauczycielka Agnieszka Mysakowska. Małgorzata Międzobrodzka jest autorką książki o historii wielickich Żydów „Żydzi w Wieliczce. Opowieść dokumentalna”. To monumentalne, liczące ponad 500 stron dzieło, ukazało się w 80. rocznicę Zagłady wielickich Żydów. Autorka od 1997 do 2016 roku kierowała działem historycznym Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka. W tym czasie przygotowała dwie wystawy o wielickich Żydach, wygłaszała referaty, badała archiwa, nawiązywała kontakty z dawnymi żydowskimi obywatelami miasta – te wszystkie działania miały duże znaczenie dla przywracania w Wieliczce pamięci o jej dawnych mieszkańcach. Książkę „Żydzi w Wieliczce. Opowieść dokumentalna” napisała już na emeryturze, pracując nad dokumentacją na własny rachunek i…
10 lutego 1946 r. został zamordowany w Nowym Targu Dawid Grassgrün jeden z pierwszych Żydów, którzy powrócili do tego miasta po zakończeniu wojny. Zaraz po powrocie podjął się trudu odbudowy żydowskiego życia w mieście. Jako przedstawiciel Żydowskiego Stowarzyszenia Religijnego w Nowym Targu podpisywał się na metrykach śmierci. Zabiegał o zwrócenie Żydom synagogi, którą w grudniu 1940 r. zamieniono na kino. Według córki Grassgrüna to właśnie owe starania w sprawie odzyskania nowotarskiej synagogi stały się przyczyną jego śmierci. Późnym wieczorem 10 lutego 1946 r., posterunek MO w Nowym Targu przyjął zgłoszenie o napadzie rabunkowym i zabójstwie. Anna Grońska, kobieta mieszkająca u Grassgrüna na kwaterze i bezpośredni świadek jego śmierci, w zeznaniu złożonym następnego dnia przytaczała słowa ofiary i oprawców:„o godzinie 9-tej, będąc w mieszkaniu Dawida Grassgrüna, usłyszałam szmer…