18 czerwca 1920 r. w Krakowie urodził się Josef Bau syn Abrahama i Cyli: poeta, pisarz, malarz oraz fotograf. W 1938 r. podjął studia w Państwowym Instytucie Sztuk Plastycznych w Krakowie, które musiał przerwać z powodu wybuchu wojny. W 1940 r. trafił do krakowskiego getta, mieszkał przy placu Zgody 1. W getcie pracował jako rysownik, kreślarz. Należał do Żydowskiej Organizacji Bojowej. W 1943 r. trafił do obozu w Płaszowie, gdzie również pracował jako kreślarz. W obozie wziął ślub, który upamiętnił Steven Spielberg w filmie Lista Schindlera. Następnie trafił go do KL Gross-Rosen a następnie obozu w Brinnlitz, gdzie doczekał wyzwolenia. Podczas wojny zginęła prawie cała jego najbliższa rodzina. Po zakończeniu wojny wrócił do Krakowa, a następnie ukończył przerwane studia plastyczne. W 1950 r. wraz z rodzina wyemigrował do Izraela. Pracował jako…

18 czerwca 1914 r. w Krakowie urodził się Rafael Felix Scharf. Tak wspominał go w Słowie Żydowskim (X 2018, Nr 560) Joachim S. Russek … „Rafael urodził się na krakowskim Kazimierzu, w średnio zamożnej mieszczańskiej rodzinie. Jego ojciec był współwłaścicielem Wiedeńskiej Fabryki Pasów Transmisyjnych. Z właściwym sobie poczuciem humoru Scharf zwykł mawiać, że nie była to ani fabryka, ani wiedeńska. Uczył się w Gimnazjum Hebrajskim, z którego wyniósł znakomitą znajomość hebrajskiego i literatury polskiej. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jako dziennikarz pisał do krakowskiego Nowego Dziennika i dokonywał korekty językowej tekstów rabina Ozjasza Thona, publikowanych w tymże dzienniku. Był przekonanym syjonistą związanym z Włodzimierzem Żabotyńskim. W 1938 roku w drodze do Palestyny zatrzymał się w Londynie, gdzie zastała go wojna i tam już pozostał do końca…

6 czerwca 1870 r. w Krakowie urodził się Tadeusz Epstein syn Juliusza oraz Leontyny z domu Szancer: asymilator, przemysłowiec i działacz społeczny. Edukację rozpoczął w Pradze, gdzie ukończył gimnazjum a następnie tamtejszą Akademię Handlową. Po zakończeniu nauki wrócił do Krakowa. W latach 1903-1939 zasiadał w Radzie Miasta Krakowa. Był członkiem krakowskiej Izby Handlowej (prezes), Państwowej Rady Finansowej, Państwowej Rady Celnej, Państwowej Rady Komunikacyjnej, Kuratorium Wyższego Studium Handlowego w Krakowie (prezes), Kuratorii Szkoły Ekonomiczno-Handlowej w Krakowie (prezes), Związku Przemysłu Polskiego i Związku Przemysłowców w Krakowie (wiceprezes), Fabryki Kabli SA w Krakowie (członek zarządu), Komitetu Dyskontowego Oddziału Banku Polskiego w Krakowie. Należał do inicjatorów utworzenia Giełdy Pieniężnej, a następnie został jej prezesem. Dzięki jego staraniom powstała krakowska Giełda Towarowo-Zbożowa. Po śmierci ojca w 1913 r., przejął m.in. walcownię i stalownię…

31 maja 1897 r. w Nowym Sączu urodziła się Zofia Ameisenowa córka Maurycego i Jadwigi zd. Jachet; profesor historii sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, kustosz Biblioteki Jagiellońskiej. W 1915 r. rozpoczęła studia na Wydziale Filozoficznym UJ, gdzie studiowała historię sztuki i archeologię. Po zakończeniu studiów podjęła pracę w Bibliotece Jagiellońskiej, zajmując się zbiorami graficznymi oraz problematyką żydowskiej ikonografii Starego Testamentu, należąc już wtedy do czołówki badaczy dziejów średniowiecza. Po wybuchu wojny wyjechała do Lwowa następnie Łucka oraz Kosowa, gdzie trafiła do getta. Wraz z mężem udało się jej uciec do Rumunii, znajdując schronienie na Bukowinie, a następnie w jednym z bukaresztańskich klasztorów. Po zakończeniu wojny powróciła do pracy w Bibliotece Jagiellońskiej. Pomimo możliwości wyjazdu do Palestyny, nie zdecydowała się opuścić „swoich” zbiorów, była bowiem bardzo zaangażowana w…

Dzisiaj wspominamy Joela Sirkesa, zwanego BaCH, syna SAMUELA JAFFE (SEGAL), żyjącego w latach 1564-1640, Rabina Krakowa (1618-1640) Joela Sirkesa był wybitnym talmudystą, znawcą prawa halachicznego, rabinem gminy żydowskiej na krakowskim Kazimierzu oraz rektorem krakowskiej jesziwy. Sirkes znany był, jako Bach i jest to przydomek od akronimu utworzonego od tytułu jego najbardziej znanego dzieła Beit-Chadasz (Kraków 1639) będącego komentarzem do kodeksu prawa talmudycznego Arba Turim Jakuba ben Aszera. Jako uczeń a następnie rabin był związany z wieloma miastami Rzeczypospolitej, takimi jak: Poznań, Brześć, Prużany, Łuków, Luboml, Międzyboże, Bełz, Szydłów, Brześci Litewski oraz finalnie osiadał w Krakowie. Uczestniczył w zjazdach Sejmu Żydów Polskich, a następnie Sejmu Żydów Korony. Joel Sirkes, rabin krakowski w latach 1618-40 jest znakomitym uczonym swego czasu – jak pisze Majer Bałaban – autorem dzieła Beit-Chadasz, podług którego…

7 maja 1818 r. w Tarnowie urodził się Józef Oettinger; lekarz, historyk medycyny, pierwszy profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego pochodzenia żydowskiego.W wieku pięciu lat stracił ojca i matkę. Zaopiekował się nim krakowski kupiec, wuj Jakub Adler, który mieszkał na krakowskim Kazimierzu. Po ukończeniu gimnazjum podjął studia na Wydziale Filozoficznym UJ, aby po dwóch latach zmienić wydział i rozpocząć studia lekarskie. W 1843 r. uzyskał stopień doktora medycyny i rok później podjął pracę w krakowskim szpitalu żydowskim. W okresie „Wiosny Ludów” wszedł w skład powołanego przez patriotów Komitetu Narodowego, reprezentując postępową inteligencję żydowską. Wierzył w konieczność wspólnej z Polakami walki o niepodległość ojczyzny. Głosił konieczność powszechnego zrównania w prawach wszystkich, bez wyjątku na pochodzenie i wiarę. Jednocześnie prowadził wykłady z historii medycyny na Uniwersytecie. W 1863 r. Wydział Lekarski UJ…

6 maja 1881 r. w Przemyślu urodził się Rafał Taubenschlag syn Bernarda Barucha i Cecylii Cyrli z domu Goldhart; historyk prawa, specjalista w dziedzinie prawa rzymskiego i papirologii. Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Warszawskiego, członek-korespondent Polskiej Akademii Umiejętności. Ponadto Rafał Taubenschalg w latach 1942–1947 pracował na stanowisku Visiting Research Rrofessor of Ancient Civilisation w Columbia University i był twórcą czasopisma The Journal of Juristic Papyrology. W 1949 r. został laureatem nagrody im. Barczewskiego przyznawanej przez PAU. W 950 r. otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego. W 1955 r. podczas Międzynarodowego Zjazdu Papirologów w Wiedniu został wybrany przez aklamację jego honorowym przewodniczącym. Środowisko naukowe uczciło 75 rocznicę urodzin profesora i pięćdziesięciolecie jego pracy naukowej księgą pamiątkową pt. Symbolae Raphaeli Taubenschlag dedicatae. Rafał Taubenschlag zmarł 25 czerwca 1958 r.…

2 maja 1946 r. pod Krościenkiem grupa bandytów związanych z Zgrupowaniem Partyzanckim „Błyskawica” dowodzonym przez Józefa Kurasia ps. „Ogień”, otworzyła ogień do żydowskich cywili uciekających za granicę, zabijając kilkunastu z nich. „Stałym elementem rozprowadzanych na Podhalu ulotek „Ognia” było też utożsamianie ludności żydowskiej z komunistycznym reżimem – czytamy w broszurze wydanej przez krakowski oddział Instytutu Pamięci Narodowej w 2017 roku pt. Józef Kuraś „Ogień” i Zgrupowanie Partyzanckie „Błyskawica” – O ile likwidacja funkcjonariuszy bezpieki czy partii miała swoje uzasadnienie, o tyle nie da się usprawiedliwić aktów przemocy wobec zwykłych, niezaangażowanych w działalność polityczną ludzi. W negocjacjach z UB w 1946 r. Kuraś postulował nawet przeprowadzenie akcji wysiedlenia Żydów z Podhala – podobnie jak odbywało się to w tych latach w odniesieniu do Niemców, Białorusinów i Ukraińców. Dawni…

30 kwietnia 1959 r. odbyła się uroczystość przekazania Starej Synagogi przez Kongregację Wyznania Mojżeszowego w Krakowie (obecnie Gminę Wyznaniową Żydowską w Krakowie), Muzeum Historycznemu Miasta Krakowa. Na jednym ze zdjęć widoczny jest Przewodniczący ówczesnej Kongregacji Maciej Jakubowicz. Po utworzeniu getta w Podgórzu i przesiedleniu doń wszystkich mieszkających w Krakowie Żydów, zarząd nad synagogą przejął niemiecki Urząd Powierniczy. W Synagodze zorganizowano magazyn mundurowy a przedmioty o zastosowaniu liturgicznym zostały rozkradzione. Niestety magazyn nie przetrwał zbyt długo, bowiem w bliżej nieokreślonym roku został zlikwidowany a następnie celowo Synagoga Stara została pozbawiona sklepienia. Po wojnie synagogę prowizorycznie zabezpieczono. Jednak dopiero w 1956 r. podjęto decyzję o jej odbudowie i przeznaczeniu na muzeum. Kluczową postacią, mającą ogromny wpływ na restaurację budynku Synagogi była osoba dr-a Bolesława Drobnera (1883-1969) syna Romana i…

18 kwietnia 1921 r. w Zabłociu urodziła się Renata Zisman z domu Springut; pianistka oraz wieloletnia pedagożka. Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Krakowie oraz we Wrocławiu. Wojnę spędziła w krakowskim getcie oraz w obozach w Płaszowie, Auschwitz-Birkenau, Ravensbrück, Neustadt-Glewe gdzie doczekała wyzwolenia. Po wojnie uczyła w Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Witolda Rowickiego w Żywcu w klasie fortepianu oraz dyrygentury, będąc jednocześnie jej dyrektorką. Następnie podjęła pracę, jako nauczycielka gry na fortepianie w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej im. Władysława Żeleńskiego w Krakowie, gdzie przeszła na emeryturę w 1995 r. Odznaczona min. Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oświęcimskim, złotą odznaką „Za Pracę Społeczną dla Miasta Krakowa”. Renata Zisman zmarła 30 lipca 1999 r. w Krakowie. Jest pochowana na nowym cmentarzu żydowskim w Krakowie przy ul. Miodowej 55.…