Henryk Meller (1931-2023)

Z głębokim żalem zawiadamiamy, że wczoraj zmarł członek naszej Gminy Bł. P. Henryk Meller (ur. 17 lutego 1931 r w Krakowie) syn Wilhelema i Heleny zd. Katz. Krakowianin z urodzenia i wyboru, inżynier absolwent Akademii Górniczo–Hutniczej w Krakowie, oddany członek naszej społeczności. Jego ojciec Wilhelm był krawcem. Matka nie pracowała, była – jak to się kiedyś mówiło – przy mężu, czyli zajmowała się wychowaniem dzieci. Wywodził się ze zasymilowanej rodziny żydowskiej. W czasie okupacji dość szybko jego rodzina otrzymała nakaz eksmisji i została zmuszona do opuszczenia Krakowa. Początkowo wraz z matką mieszkał w Bochni. Był dzieckiem niesłychanie odważnym i zdeterminowanym, aby przeżyć. Samodzielnie przewoził żywność z Krakowa do Bochni, a później – już jako sierota – handlował papierosami na Dworcu Głównym w Krakowie. Na pytanie, czy się…

Spotkania z najmłodszymi

Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie rozpoczęła zajęcia z najmłodszymi członkami naszej społeczności. W czasie cyklicznych spotkań, które prowadzi Kuba Lewinger, dzieci poznają podstawy alfabetu hebrajskiego, religii oraz tradycji żydowskiej. Spotkania odbywają się przy ul. Miodowej 55 lub ul. Miodowej 27. Wszystkich zainteresowanych uczestnictwem prosimy o kontakt z biurem Gminy tel. (12) 429-57-35. Jednocześnie informujemy, że oferta skierowana jest wyłącznie do członków GWŻ w Krakowie.

Jan Landau (1871-1936)

1 stycznia 1871 r. w Krakowie urodził się Jan Landau syn Hirsza i Jetti zd. Wasserberger, brat Rafał Saula Landaua prezydenta Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie (1918-1939). Ukończył krakowskie Gimnazjum św. Anny (obecne I LO w Krakowie), a następnie uzyskał – jak czytamy w Gazecie Gminnej – w 1894 r. dyplom dra medycyny. Po studiach specjalnych w dziedzinie chorób dzieci w Berlinie i Wiedniu, gdzie był asystentem u prof. Wederhofera, obejmuje w 1897 r. stanowisko prymariusza na oddziale chorób dzieci w szpitalu żydowskim w Krakowie. Podczas wojny pracuje w akcji opiekuńczej nad uchodźcami i bierze żywy udział w organizowaniu opieki nad niemowlętami. Od roku 1920 do 1924 pracuje jako pediatra w ambulatorium Joint w Krakowie, a w 1925 r. po ponownym uruchomieniu szpitala żydowskiego zostaje dyrektorem tegoż…

Samuel Tilles (1862-1937)

27 grudnia 1862 r. w Krakowie urodził się Samuel Tilles syn Izaaka i Keila zd. Werner; prezes Krakowskiej Gminy Żydowskiej (1905-1918), radny miasta Krakowa (1905-1933) – pracował w sekcji szkolnej i prawniczej oraz w komisjach: inwestycyjnej, kanałów wodnych spławnych, wodociągowej, dla rozszerzenia granic Krakowa, rekursowej, statutowej, budżetowej, dyscyplinarnej, Lasu Wolskiego, dla zakładów przemysłowych a ponadto zasiadał w sądzie honorowym RM (1920-1924, 1926-1931). Wchodził także do powoływanych przez Radę komisji okolicznościowych: jubileuszowej sześćdziesięcioletnich rządów Franciszka Józefa, obchodów 500 rocznicy bitwy pod Grunwaldem i 600 rocznicy śmierci Kazimierza Wielkiego. Członek wielkiego wydziału Kasy Oszczędności m. Krakowa z ramienia krakowskiej RM sygnatariusz aktu połączenia Krakowa i Podgórza, wchodził również w skład Rady Przybocznej przy Prezydencie Miasta i Tymczasowej Rady Miejskiej (1931-1933) mianowanej przez wojewodę. Długoletni członek zarządu i rady nadzorczej Kasy…

Henryk Halkowski (1951-2009)

27 grudnia 1951 r. w Krakowie urodził się Henryk Halkowski syn Salomona; publicysta specjalizujący się w historii krakowskiego Kazimierza. Wieloletni członek Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie.Henryk Halkowski ukończył architekturę na Politechnice Krakowskiej oraz filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wiele podróżował po świecie (mieszkał nawet przez jakiś czas w kibucu). Po Henryku Halkowskim pozostała ogromna spuścizna intelektualna. Warto wspomnieć najważniejsze jego prace : Legendy z Żydowskiego Miasta na Kazimierzu pod Krakowem, Opowieści rabina Nachmana z Bracławia, Potęga obyczaju, Żydowskie życie, Żydzi w Krakowie. 700 lat historii, Żydowski Kraków. Legendy i ludzie. Ponadto publikował w min. Słowie Żydowskim, Midraszu, Znaku, Więzi, Tygodniku Powszechnym, Austerii oraz w wielu innych periodykach.  Henryk Halkowski zmarł 1 stycznia 2009 r. w Krakowie. Został pochowany na nowym cmentarzu żydowskim przy ulicy Miodowej w Krakowie.Fot. Anna…

Helena Rubinstein (1872-1965)

25 grudnia 1872 roku w Krakowie urodziła się „Cesarzowa piękna” – jak nazwał ją Jean Cocteau – multimilionerka, kobieta symbol, Helena Rubinstein.Była najstarszą córką Gitel i Herzla Rubinsteinów, którzy wraz z liczną rodziną mieszkali na krakowskim Kazimierzu przy ul. Szerokiej 14 m. 4. Status społeczny rodziny, jak również poziom życia, był niski, czego Helena bardzo się w późniejszych latach wstydziła. Pragnęła innego życia niż to, jakie oferowała jej ówczesna rzeczywistość. W wieku 17 lat wyjechała z Krakowa i miała już nigdy nie powrócić w rodzinne strony…Helena Rubinstein zrobiła oszałamiającą karierę na świecie. Można powiedzieć, że stała się matką współczesnych kosmetyków. W momencie śmierci jej majątek wynosił ok. 100 mln dolarów.Fascynowała współczesnych. Jej portrety malował Pablo Picasso a Salvador Dali projektował puderniczki ze słynnym obecnie logiem HR. Helena…

Żydowska Organizacja Bojowa

22 grudnia 1942 roku w godzinach porannych Żydowska Organizacja Bojowa oraz Gwardia Ludowa przyozdobiły polskimi flagami most Dębnicki, również w ramach tej samej akcji na miejscu przysięgi Tadeusza Kościuszki złożono wieniec z napisem „Na coś przysięgał, my wykonamy”. Wtedy też bojownicy próbowali dokonać nieudanych zamachów na kawiarnie Bisantz (róg Dunajewskiego i Karmelickiej) oraz kino Scala (obecnie teatr Bagatela). Jednak pełnym sukcesem zakończył się zamach na kawiarnię „Cyganeria” znajdującą się przy ulicy Szpitalnej 38 w Krakowie, w której w okresie okupacji mogli przebywać wyłącznie Niemcy. Zgodnie z większością opracowań należy wspomnieć, iż w wyniku ataku zginęło 11 Niemców a 13 zostało rannych. Jednak źródła z epoki wskazują, iż śmierć mogło ponieść 2 Niemców, których ciała następnie przewieziono do Zakładu Medycyny Sądowej w Krakowie. Jest to temat, który wymaga…

Janina Ruth Buczyńska (1926-2012)

22 grudnia 1926 r. w Podwołczyskach koło Tarnopola urodziła się Janina Ruth Buczyńska; adwokatka, działaczka społeczna blisko związana z krakowskim środowiskiem artystycznym i naukowym. Wojnę przeżyła strasznie, jak niemal wszyscy Żydzi, którzy przetrwali Zagładę. Po wojnie los przygnał ją szczęśliwie dla krakowian do Krakowa. Ruth Buczyńska ukończyła studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przez całe życie była blisko związana z Piwnicą pod Baranami. Publikowała teksty na łamach krakowskiego „Przekroju”. Służyła pomocą prawną działaczom opozycji. Mocno wspierała i utrzymywała bliskie kontakty z Centrum Kultury Żydowskiej w Krakowie. Cechowała Ją bowiem wybitna życzliwość wobec napotkanych ludzi. – pisał we wspomnieniu poświęconym pamięci Ruth Buczyńskiej Stanisław J. Jaźwiec – Dla każdego miała dobre słowo i obdzielała tą życzliwością całe swe otoczenie. W napotkanych ludziach chciała dostrzegać same ich zalety. Spotykała…