Żydzi w średniowiecznym Krakowie

Uprzejmie informujemy, że w dniu 6 czerwca 2023 r., o godzinie 18.00, tj. wtorek w synagodze KUPA, znajdującej się przy ul. Miodowej 27 w Krakowie, odbędzie się wykład pod tytułem:ŻYDZI W ŚREDNIOWIECZNYM KRAKOWIE.Spotkanie adresowane jest głównie do przewodniczek i przewodników, jak również do wszystkich zainteresowanych tematem.Prowadzenie: Anna Jodłowiec-Dziedzic (Muzeum Krakowa)

Zofia Ameisenowa (1897-1967)

31 maja 1897 r. w Nowym Sączu urodziła się Zofia Ameisenowa córka Maurycego i Jadwigi zd. Jachet; profesor historii sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, kustosz Biblioteki Jagiellońskiej. W 1915 r. rozpoczęła studia na Wydziale Filozoficznym UJ, gdzie studiowała historię sztuki i archeologię. Po zakończeniu studiów podjęła pracę w Bibliotece Jagiellońskiej, zajmując się zbiorami graficznymi oraz problematyką żydowskiej ikonografii Starego Testamentu, należąc już wtedy do czołówki badaczy dziejów średniowiecza. Po wybuchu wojny wyjechała do Lwowa następnie Łucka oraz Kosowa, gdzie trafiła do getta. Wraz z mężem udało się jej uciec do Rumunii, znajdując schronienie na Bukowinie, a następnie w jednym z bukaresztańskich klasztorów. Po zakończeniu wojny powróciła do pracy w Bibliotece Jagiellońskiej. Pomimo możliwości wyjazdu do Palestyny, nie zdecydowała się opuścić „swoich” zbiorów, była bowiem bardzo zaangażowana w…

Joel Sirkes (1564-1640)

Dzisiaj wspominamy Joela Sirkesa, zwanego BaCH, syna SAMUELA JAFFE (SEGAL), żyjącego w latach 1564-1640, Rabina Krakowa (1618-1640) Joela Sirkesa był wybitnym talmudystą, znawcą prawa halachicznego, rabinem gminy żydowskiej na krakowskim Kazimierzu oraz rektorem krakowskiej jesziwy. Sirkes znany był, jako Bach i jest to przydomek od akronimu utworzonego od tytułu jego najbardziej znanego dzieła Beit-Chadasz (Kraków 1639) będącego komentarzem do kodeksu prawa talmudycznego Arba Turim Jakuba ben Aszera. Jako uczeń a następnie rabin był związany z wieloma miastami Rzeczypospolitej, takimi jak: Poznań, Brześć, Prużany, Łuków, Luboml, Międzyboże, Bełz, Szydłów, Brześci Litewski oraz finalnie osiadał w Krakowie. Uczestniczył w zjazdach Sejmu Żydów Polskich, a następnie Sejmu Żydów Korony. Joel Sirkes, rabin krakowski w latach 1618-40 jest znakomitym uczonym swego czasu – jak pisze Majer Bałaban – autorem dzieła Beit-Chadasz, podług którego…

Józef Oettinger (1818-1895)

7 maja 1818 r. w Tarnowie urodził się Józef Oettinger; lekarz, historyk medycyny, pierwszy profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego pochodzenia żydowskiego.W wieku pięciu lat stracił ojca i matkę. Zaopiekował się nim krakowski kupiec, wuj Jakub Adler, który mieszkał na krakowskim Kazimierzu. Po ukończeniu gimnazjum podjął studia na Wydziale Filozoficznym UJ, aby po dwóch latach zmienić wydział i rozpocząć studia lekarskie. W 1843 r. uzyskał stopień doktora medycyny i rok później podjął pracę w krakowskim szpitalu żydowskim. W okresie „Wiosny Ludów” wszedł w skład powołanego przez patriotów Komitetu Narodowego, reprezentując postępową inteligencję żydowską. Wierzył w konieczność wspólnej z Polakami walki o niepodległość ojczyzny. Głosił konieczność powszechnego zrównania w prawach wszystkich, bez wyjątku na pochodzenie i wiarę. Jednocześnie prowadził wykłady z historii medycyny na Uniwersytecie. W 1863 r. Wydział Lekarski UJ…

Rafał Taubenschlag (1881-1958)

6 maja 1881 r. w Przemyślu urodził się Rafał Taubenschlag syn Bernarda Barucha i Cecylii Cyrli z domu Goldhart; historyk prawa, specjalista w dziedzinie prawa rzymskiego i papirologii. Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Warszawskiego, członek-korespondent Polskiej Akademii Umiejętności. Ponadto Rafał Taubenschalg w latach 1942–1947 pracował na stanowisku Visiting Research Rrofessor of Ancient Civilisation w Columbia University i był twórcą czasopisma The Journal of Juristic Papyrology. W 1949 r. został laureatem nagrody im. Barczewskiego przyznawanej przez PAU. W 950 r. otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego. W 1955 r. podczas Międzynarodowego Zjazdu Papirologów w Wiedniu został wybrany przez aklamację jego honorowym przewodniczącym. Środowisko naukowe uczciło 75 rocznicę urodzin profesora i pięćdziesięciolecie jego pracy naukowej księgą pamiątkową pt. Symbolae Raphaeli Taubenschlag dedicatae. Rafał Taubenschlag zmarł 25 czerwca 1958 r.…

Zginęli ponieważ byli Żydami

2 maja 1946 r. pod Krościenkiem grupa bandytów związanych z Zgrupowaniem Partyzanckim „Błyskawica” dowodzonym przez Józefa Kurasia ps. „Ogień”, otworzyła ogień do żydowskich cywili uciekających za granicę, zabijając kilkunastu z nich. „Stałym elementem rozprowadzanych na Podhalu ulotek „Ognia” było też utożsamianie ludności żydowskiej z komunistycznym reżimem – czytamy w broszurze wydanej przez krakowski oddział Instytutu Pamięci Narodowej w 2017 roku pt. Józef Kuraś „Ogień” i Zgrupowanie Partyzanckie „Błyskawica” – O ile likwidacja funkcjonariuszy bezpieki czy partii miała swoje uzasadnienie, o tyle nie da się usprawiedliwić aktów przemocy wobec zwykłych, niezaangażowanych w działalność polityczną ludzi. W negocjacjach z UB w 1946 r. Kuraś postulował nawet przeprowadzenie akcji wysiedlenia Żydów z Podhala – podobnie jak odbywało się to w tych latach w odniesieniu do Niemców, Białorusinów i Ukraińców. Dawni…