14 listopada 1876 roku w Krakowie urodził się Chaim Hilfstein syn Jakuba i Zofii zd. Rosner; działacz społeczno-polityczny, syjonista. Lekarz specjalista chorób wewnętrznych pracował min. w szpitalu św. Łazarza Ukończył Gimnazjum św. Anny w Krakowie (1897), oraz medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim (doktorat uzyskał w 1904 roku). W listopadzie 1918 roku członek Żydowskiej Rady Narodowej dla Zachodniej Galicji. Współzałożyciel w roku 1897 Związku Żydowskiej Młodzieży „Przed-świt-Haszahar” będącego pierwszym stowarzyszeniem syjonistycznym w Krakowie. Niemal przez cały okres międzywojenny obok Ozjasza Thona był jednym z liderów Organizacji Syjonistycznej Małopolski Zachodniej i Śląska. Był delegatem na kongresy syjonistyczne w Karlsbadzie (1921), Wiedniu (1925) oraz Bazylei (1927). Współzałożyciel Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego „Tarbuth” (1922). Od roku 1922 wchodził w skład władz Nowego Dziennika. Wiele uwagi poświęcał szkolnictwu wspierając je na wszystkich poziomach, za co…

13 listopada 1888 roku w Chrzanowie urodził się Ignacy Izaak Schwarzbart syn Markusa Saula i Chany z Michalików; adwokat, polityk oraz publicysta. Poseł na Sejm V kadencji (1938-1939), członek Rady Narodowej RP na uchodźstwie, członek Rady Krakowskiej Gminy Wyznaniowej (1924-1936) oraz Rady Miejskiej (1933-1939). Ukończył Gimnazjum w Podgórzu (1908) – późniejsze VI Państwowe Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki, a następnie prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim (doktorat w 1913 roku). Po studiach prowadził kancelarią adwokacją. W okresie I wojny światowej służył najpierw w armii austro-węgierskiej a następnie w Wojsku Polskim. W latach 1921–1925 redaktor naczelny syjonistycznego krakowskiego Nowego Dziennika. Należał do Komitetu Administracyjnego Światowego Kongresu Żydów. W czasie Zagłady organizował pomoc dla Żydów. W roku 1946 wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie zaangażował się w działalność międzynarodowych organizacji żydowskich. W instytucie…

10 listopada 1643 roku przybył do Krakowa rabin Jomtobh Lippman Heller (1579-1654) celem objęcia funkcji drugiego rektora krakowskiej jesziwy oraz rabina Krakowa. Heller był wybitnym talmudystą oraz autorem literatury religijnej jak również wielu dzieł kabalistycznych, filozoficznych, matematycznych i astronomicznych. Urodził się w Wallerstein i jak pisze Majer Bałaban – był to Żyd zupełnie innego typu, niż Żydzi polscy. Spokojny, syntetyczny nie lubiący pilpulistyki. Jomtobh Lippman Heller przed przybyciem do Krakowa był rabinem w Czechach (Praga, Nikolsburg na Morawach), Austrii (Wiedeń) oraz w Polsce (Niemirowo na Podolu oraz Włodzimierz Wołyński). Przez 28 lat pełnił funkcje dajana w Pradze. W obliczu toczącej się wojny 30-letniej stanął w obliczu określenia wysokości kontrybucji, jaką mieli płacić poszczególni członkowie praskiej gminy. Jako człowiek uczciwy, starał się, aby ciężar kontrybucji ponosili głównie najbogatsi…

9 listopada 1831 roku urodził się Antoni Rosner syn Dawida, jeden z pionierów dermatologii polskiej a zarazem wybitny dydaktyk. Pochodził z rodziny tarnowskich Żydów. Przez rodziców wychowywany był w duchu poszanowania tradycji żydowskiej, jaki i w głębokim patriotyzmie oraz umiłowaniu ojczyzny. Studia lekarskie ukończył w Wiedniu, tam też się doktoryzował. W 1862 roku habilitował się jako pierwszy w dziejach Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ) z zakresu dermatologii i wenerologii. Został następnie powołany na stanowisko docenta dermatologii UJ. Dopiero w roku 1894 otrzymuje profesurę zwyczajna rzeczywistą. Był jednym z ostatnich lekarzy przyjmujących w zabytkowym szpitalu św. Ducha. Dom Rosnerów był znany w ówczesnym Krakowie, a profesor uchodził nie tylko za znakomitego diagnostę i wytrawnego terapeutę, lecz także za ozdobę towarzystwa. Bliskie, wręcz przyjacielskie stosunki łączyły go z rodziną…

6 listopada 1902 r. w Drohobyczu urodziła się Diana Reiter jedna z pierwszych kobiet architektek w Krakowie. Absolwentka Wydziału Architektury Politechniki Lwowskiej. Autorka m.in. dwóch krakowskich kamienic przy ul. Beliny-Prażmowskiego 26 oraz Pawlikowskiego 16. Członkini Związku Architektów Województwa Krakowskiego, oraz Związku Inżynierów Żydów. Od sierpnia 1940 r. pracowała w biurze projektowym m.in. Kazimierza Kulczyńskiego. Czytaj więcej: In Memoriam – Pamięci Architektów Polskich Diana Reiter została zamordowana w sierpniu 1943 r. w obozie pracy w Płaszowie na rozkaz Amona Goetha. Jej tragiczna śmierć została uwieczniona w wielu wspomnieniach Ocalonych z Zagłady, oraz w filmie Lista Schindlera

3 listopada 1840 roku w Częstochowie urodził się Szymon Dankowicz; rabin postępowy związany z krakowską synagogą Tempel, charakteryzujący się postawą patriotyczną, gorący orędownik porozumienia z Polakami. Absolwent Szkoły Rabinów w Warszawie, Żydowskiego Seminarium Teologicznego we Wrocławiu oraz Wydziału Filozoficzno-Historycznego warszawskiej Szkoły Głównej. Posiadał smichę rabinacką otrzymaną od Dow Bera Meiselsa. W 1862 roku wydał w warszawskiej oficynie Orgelbranda podręcznik do nauki religii mojżeszowej. W latach 1861-1862 uczestniczył w manifestacjach patriotycznych, za co został przez władze rosyjskie aresztowany i zesłany na wygnanie. Brał udział w Powstaniu Styczniowym (1863-1864). Od połowy lat 60. XIX wieku, pełnił funkcję kaznodziei w Synagodze Postępowej w Krakowie. W 1868 roku został mianowany przez prezydenta Krakowa Józefa Dietla, na stanowisko rabina reformowanej Synagogi Tempel na krakowskim Kazimierzu. Uroczyste wprowadzenie Dankowicza odbyło się 18 stycznia 1868 roku, będąc wydarzeniem…

Niezwykle ważną postacią w Krakowie przełomu wieków XV i XVI była wywodząca się z Pragi Rachela zwana również Raszką, wdowa po Mojżeszu Fiszlu (od 1489 r.). Rachela poślubiła zamieszkałego w Krakowie Mojżesza Fiszla, gdzie przeniosła się w połowie latach 70. XV wieku (Niestety nie znamy dokładnych dat jej życia). Czescy Żydzi w tamtym okresie migrowali do Polski, uciekając przed prześladowaniami, a także zmuszeni zakazami osadnictwa izraelickiego w stale rosnącej liczbie miast czeskich, morawskich, również na Śląsku. Na początku XVI wieku – jak pisze Hanna Zaremska – na krakowskim Kazimierzu było czeskich Żydów już tak wielu, że po konfliktach z zasiedziałymi współwyznawcami doszło do powstania oddzielnej ich gminy. Obraz aktywności gospodarczej Racheli w okresie jej wdowieństwa nie rysuje się jasno. Nie ma jednak wątpliwości, że działała z rozmachem.…

1 listopada 1889 r. w Krakowie urodził się Józef Lustgarten syn Wilhelma; piłkarz, działacz piłkarski, trener reprezentacji Polski, sędzia międzynarodowy oraz prawnik.Absolwent III Gimnazjum im. Jana Sobieskiego w Krakowie. Studiował prawo w Krakowie i Wiedniu, gdzie odbył aplikację sędziowską oraz w 1913 r. zdał egzamin na dyplomowanego sędziego piłkarskiego. W czasie I wojny światowej walczył w II Brygadzie Legionów. W 1919 r. obronił doktorat i podjął pracę w charakterze urzędnika oraz radcy prawnego. Zaraz po zakończeniu wojny podjął się ratowania osłabionych po wojnie Cracovii oraz Wisły (wtedy jeszcze było to możliwe). Jego artykuły w Przeglądzie Sportowym poruszające tematykę sędziowania były niejako lekturą obowiązkową dla przyszłych sędziów piłkarskich. Lustgarten oprócz tego, że zajmował się teorią piłki nożnej, również ją uprawiał. W latach 1906-1911 grał na pozycji bramkarza w Cracovii…

W dniach 27-29 października 1942 r. niemieckie władze okupacyjne Krakowa przeprowadziły drugą, straszliwą w skutkach akcję wysiedleniową z krakowskiego getta. Akcja rozpoczęła się późnym wieczorem 27 października, gdy getto zostało otoczone przez oddziały Sonderdienstu i policji. W słoneczny poranek 28 października Niemcy rozpoczęli selekcję pracowników Judenratu, a następnie pozostałych mieszkańców getta. Wszystkim Żydom mieszkającym w getcie nakazano opuścić, pod karą śmierci swoje mieszkania i ustawić się na ul. Józefińskiej, w okolicach siedziby Judenratu, gdzie na podstawie bliżej nieokreślonych kryteriów dokonano selekcji. Większość skierowano na plac Zgody, gdzie czekały już uzbrojone oddziały niemieckie. Tego dnia esesmani dokonali jeszcze wielu innych straszliwych zbrodni, o których żydowska społeczność Krakowa zawsze będzie pamiętała! W Szpitalu Żydowskim (ul. Józefińska 14), obłożnie chorych zamordowano a pozostałych brutalnie wrzucano na uprzednio przygotowany wóz, podobnie…

25 października 1889 r. w Bochni urodził Ignacy Rosenstock syna Bernarda; działacz sportowy, sędzia piłkarski, współzałożyciel i dziennikarz sportowy Przeglądu Sportowego, który w początkowym okresie wydawany był jeszcze w Krakowie. Członek założyciel Polskiego Związku Piłki Nożnej w 1919 r. Pierwszy przewodniczący utworzonego, z jego inicjatywy Wydziału Spraw Sędziowskich przy PZPN. Autor pierwszych regulaminów sędziowskich. Jest uważany za jednego z pomysłodawców utworzenia polskiej ligi piłkarskiej. Z wykształcenia był inżynierem, pełnił funkcję zastępcy radcy Izby Przemysłowo-Handlowej w Krakowie. Zmarł 29 maja 1935 r. w Krakowie. Pochowany jest na cmentarzu żydowskim przy ul. Miodowej. Czytaj więcej: Internetowy Polski Słownik Bibliograficzny