W Krościenku Niemcy wszystkich niezdolnych do marszu, a więc około 20 osób, rozstrzelali na miejscu, a pozostałych popędzili do Nowego Targu. Każdego, kto próbował uciec w drodze lub nie mógł nadążyć za kolumną, mordowano: „Na całej drodze od Krościenka do Nowego Targu leżały trupy” – wspominał jeden ze świadków. W Jordanowie wyselekcjonowano 72 osoby niezdolne do pieszej podróży i zastrzelono je za miastem w miejscu zwanym Strończe. Pozostałych około 500-1000 osób pognano do Makowa Podhalańskiego i dołączono do tamtejszych Żydów, a następnie jednym transportem z Nowego Targu deportowano do obozu zagłady w Bełżcu. Tego dnia Niemcy przeprowadzili również niezwykle brutalną akcję likwidacyjną w Charsznicy, która cechowała się niezwykłym okrucieństwem i swoistą „spontanicznością”, przekładającą się na akty wandalizmu jak również wyszukanych sposobów zabijania ludności cywilnej. Na temat tego…

W lutym 1945 roku, a zatem zaraz po zakończeniu okupacji niemieckiej powstał plan utworzenia w Rabce ośrodka opiekuńczo-leczniczego dla dzieci żydowskich, który był próbą ratowania niezwykle trudnej sytuacji, jaka panowała w siedzibie Tymczasowego Komitetu Pomocy dla Ludności Żydowskiej w Krakowie przy Długiej 38. Uruchomiono tam jednocześnie sierociniec dla dzieci powracających z obozów. Ostatecznie dom dziecka w Rabce, przeznaczony dla najciężej chorych dzieci, otwarto na przełomie czerwca i lipca 1945 roku. Obejmował on trzy budynki wille Stasin, Juras i Niemen dla łącznie około 100 podopiecznych, pochodzących z Krakowa, Warszawy, Łodzi i innych miast. Na liście podopiecznych przebywających w sierocińcu latem 1945 roku widnieje 116 nazwisk dzieci, które doświadczyły koszmaru Zagłady. Pośród części lokalnej społeczności taka sytuacja wywołała oburzenie. Szczególnie przeciwny lokalizacji sierocińca był – cieszący się ogromnym zaufaniem…

25 sierpnia 1919 roku w Krakowie urodził się Wiktor Lezerkiewicz syn Abrahama i Berty Lezerkiewiczów: przed wojną piłkarz żydowskiego klubu Makkabi Kraków, jeden z wielu ocalonych przez Oskara Schindlera. Podczas niemieckiej okupacji przebywał w krakowskim getcie, z którego w czasie październikowej deportacji roku 1942 został wraz z najbliższymi deportowany do obozu zagłady w Bełżcu. Wraz z bratem Leszkiem zdołał zbiec z transportu, jednak w obozie zamordowano całą jego rodzinę. Wiktor Lezerkiewicz zdecydował się na powrót do krakowskiego getta, gdzie po jego likwidacji trafił do obozu w Płaszowie. Dzięki interwencji Oskara Schindlera w październiku 1944 roku znalazł się w obozie Brunnlitz na Morawach, gdzie pracował jako elektryk, doczekawszy wyzwolenia w maju 1945 roku. Po zakończeniu wojny wrócił do Krakowa, a następnie ożenił się z Reginą Steiner. W 1949…

20 sierpnia 1908 r. w Krakowie urodził się Julian Aleksandrowicz; lekarz internista, profesor nauk medycznych, filozof medycyny i hematolog. Po ukończeniu w 1926 r. VI Gimnazjum im. T. Kościuszki – pisze Aleksander Skotnicki – podjął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego, zakończone dyplomem lekarza w 1933 r. W rok później ukończył również Studium Wychowania Fizycznego UJ. W 1934 r. obronił pracę doktorską dotyczącą badań bioptycznych szpiku, które rozpoczął jeszcze jako student medycyny. Zmobilizowany w sierpniu 1939 r. jako ppor. Lekarz i przydzielony do 72 pułku piechoty brał aktywny udział w działaniach wojennych. Po ucieczce z obozu jenieckiego wrócił do Krakowa w styczniu 1940 r., ale już w 1941 r. znalazł się w getcie krakowskim, gdzie zorganizował jeden z trzech istniejących tam szpitali. W czasie likwidacji getta zdołał…

17 sierpnia 1901 roku w Tarnopolu urodził się Juliusz Feldhorn: historyk literatury, nauczyciel, poeta, pisarz i tłumacz.  Ukończył studia polonistyczne na Wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (1923), dość szybko się doktoryzował (1927). Zaraz po studiach podjął pracę nauczyciela języka polskiego w Gimnazjum Hebrajskim w Krakowie. Był blisko związany z kołem literackim „Literat”. Współpracował z „Le Journal de Pologne”, „Naprzodem”, współtworzył „Gazetę Literacką” oraz „Miesięcznik Żydowski”. Opublikował kilka tomów poezji: Domy (1922),  Wczoraj – dziś – jutro (1928),  W ogrodzie brata Chryzostoma (1932) oraz powieść Cienie nad kołyską (1936). Jest autorem kilku powieści popularnonaukowych dla młodzieży: ABC zdobywa świat (1936), Ludziom rosną skrzydła (1936) Wieści płyną w świat (1938). Feldhorn był nauczycielem niezwykle wymagającym, jednocześnie cenionym przez swych uczniów za pasję i oddanie. Brał udział w kampanii wrześniowej, w okolicach Lublina dostał się do niewoli,…

Miesiąc sierpień to niezwykle smutny czas dla Żydów, bowiem w tym okresie niemal codziennie przypada rocznica, związana z Zagładą a tym samym z cierpieniem. Przypominamy cyklicznie te straszne wydarzenia albowiem „musimy pamiętać o tych, którzy zostali zamordowani tylko dlatego, że byli Żydami. Dopóki my będziemy o nich pamiętać, będą żyć w naszych sercach.” W dniach 13-14 sierpnia 1942 r. niemieckie władze okupacyjne wysiedliły, a następnie zamordowały większość żydowskich mieszkańców Dukli, Rymanowa, Bobowej i Biecza. We wszystkich tych miastach scenariusz wyglądał podobnie; przemoc, selekcje, deportacje oraz egzekucje. Łącznie z Dukli i Rymanowa wysłano na pewną śmierć, do obozu zagłady w Bełżcu przeszło 2 tys. osób. Zdrowych i silnych mężczyzn skierowano do obozów pracy, pozostałych rozstrzelano w lesie Błudna koło Tylawy (kobiety, dzieci i starców) a tych, którzy nie…

Tego dnia w godzinach porannych – pisze Martyna Grądzka-Rejak – w synagodze Kupa trwało nabożeństwo. Podobnie jak w poprzednich tygodniach, przed budynkiem zebrał się tłum i od strony ul. Miodowej przystąpił do ataku na synagogę. Żydzi początkowo nie reagowali, traktując obrzucanie kamieniami i wyzwiska jako swego rodzaju szabatową rutynę. Kiedy jednak ataki nie ustawały, kilku mężczyzn wybiegło z synagogi i starało się odpędzić gęstniejący tłum. Jeden z nich złapał stojącego najbliżej kilkunastoletniego chłopca i uderzył go. Młodzieniec wyrwał się i zaczął wołać: „Ratunku, chcą mnie zamordować”. Ok. godz. 11.00 tłum wdarł się do synagogi. Splądrowano jej wnętrze, podpalono święte księgi, a przebywających tam Żydów wywleczono na zewnątrz. Bito ich, obrażano i oskarżano o mordowanie niewinnych dzieci. Do ataku na Żydów przyłączyli się także niektórzy milicjanci i żołnierze,…

9 sierpnia 1901 roku w Krakowie urodził się Jan Bader syn Leiba i Jenny z domu Bergstein: krakowski prawnik, dziennikarz, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, w latach 1949–1977 poseł do Knesetu. Współautor metody Badera-Ofera, stosowanej do podziału mandatów pomiędzy izraelskimi partiami wyborczymi, które przekroczyły próg wyborczy. Jan Bader w Krakowie prowadził wraz z bratem Henrykiem kancelarię znajdującą się przy pl. Dominikańskim 2. Był członkiem młodzieżowej organizacji Ha-Szomer Ha-Cair, sympatyzował również z Bundem. Jednak od roku 1925 związał się z Unią Syjonistów Rewizjonistów Włodzimierza Żabotyńskiego. Przez pewien czas był również redaktorem naczelnym polskojęzycznego tygodnika „Trybuna Narodowa”. Po wybuchu drugiej wojny światowej uciekł na wschód Polski i znalazł się na terenach zajętych przez ZSRR, gdzie został aresztowany a następnie zesłany. W wyniku wejścia w życie układu Sikorski-Majski i ogłoszeniu amnestii dla…