7 października br., o godz. 19, Marian Turski dał wykład „O obojętności w czasach w jakich żyjemy”, który odbył się w Klubie Adwokatów, przy ul. Sławkowskiej 1. Jednym z zaproszonych gości był Przewodniczący GWŻ Tadeusz Jakubowicz. Ponadto należy podkreślić, iż Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej uchwałą z dnia 4 lutego 2020 r. uhonorowało Mariana Turskiego odznaką „Adwokatura Zasłużonym” za wyznawanie wartości bliskich Adwokaturze. Za „bycie sumieniem społecznym”, które wzywa wszystkich do czujności i odpowiedzialności za losy świata oraz za zachowanie wzorców człowieczeństwa w każdym, nawet najtrudniejszym czasie. Czytaj więcej: Zaproszenie na spotkanie z Marianem Turskim Zdjęcie otrzymaliśmy dzięki uprzejmości krakowskiej adwokatury.
8 października 1901 roku w Krakowie urodził się Aleksander Weissberg-Cybulski syn Samuela; fizyk, pisarz, więzień NKWD. W 1951 roku opublikował wspomnienia pt. Wielka czystka, wydane w Paryżu przez Instytut Literacki w 1966. W Polsce praca ukazała się dopiero w 1990 roku nakładem wydawnictwa Czytelnik. Gdy był małym chłopcem przeniósł się wraz z rodziną do Wiednia, gdzie studiował min. matematykę oraz fizykę na tamtejszym Uniwersytecie. Już w czasach wiedeńskich sympatyzował z komunistami stając się dość szybko członkiem austriackiej partii komunistycznej. Następnie wyjechał do Berlina, gdzie podjął pracę w Instytucie Fizyki Technische Hochschule. Jego sympatie komunistyczne wzmagały się, co zaowocowało w marcu 1931 roku wyjazdem na kontrakt do ZSRR. Weissberg stał się dość szybko cenionym radzieckim naukowcem. W l. 30 XX wieku – pracując w Charkowie – był naocznym…
Prawdopodobnie w październiku 1942 roku – jak pisze Ryszard Kotarba – zapadła decyzja o budowie obozu w Płaszowie. Rozkaz w tej sprawie wydał dowódca SS i policji SS-Oberführer Julian Scherner. Oficjalna niemiecka nazwa brzmiała: Zwangsarbeitslager Plaszow des SS- und Polizeiführers im Distrikt Krakau (ZAL Plaszow). 27 listopada 1942 roku Scherner rozkazał skoncentrowanie w Płaszowie Żydów zatrudnionych w zakładach zbrojeniowych, w placówkach wojskowych i firmach wykonujących zamówienia dla wojska. Według najnowszych badań, szacuje się, że przez obóz w Płaszowie przeszło ok. 30-40 tys. więźniów, z tego zostało zamordowanych ok. 5 tysięcy Żydów i Polaków. Ryszard Kotarba, Niemiecki obóz w Płaszowie 1942–1945. Przewodnik historyczny, wydanie II poprawione, Kraków 2016. Tekst przewodnik dostępny jest w całości: Niemiecki obóz w Płaszowie 1942–1945. Przewodnik historyczny, wydanie II poprawione
Zatem zaczynamy rok akademicki. Warto wspomnieć, jak kształtowały się losy Żydów na najstarszej polskiej uczelni jaką jest Uniwersytet Jagielloński w Krakowie. Pierwsi studenci Żydzi na Akademii Krakowskiej pojawili się dopiero w XVIII wieku, jednakże do metryki uniwersyteckiej wpisali się jako chrześcijanie. Byli to: Antoni Majowski (1721), Stefan Słomnicki (1724), Franciszek Samuel Przystawski (1725) i Wojciech Wibarski (1751). W czasach nowożytnych Żydzi długo nie mogli być profesorami. Przykładem takiego ich traktowania może być Józef Oettinger, któremu po uzyskaniu stopnia doktora medycyny oraz doktora chirurgii (1850) Wydział Lekarski UJ przyznał tytuł docenta (1863), którego jednak nie zatwierdziło austriackie Ministerstwo Wyznań i Oświaty w Wiedniu. Stanowisko docenta prywatnego otrzymał dopiero w 1868 roku, natomiast tytuł bezpłatnego profesora nadzwyczajnego w 1873 roku. Nigdy jednak nie mianowano go na stanowisko profesora rzeczywistego.…
Aleksandra Kurczab /Ala Zimmenstark/ PŁASZÓW DZISIAJ Spacerownik? Park dla rowerzystów? Cmentarz? Obóz? Młode mamy pchają wózki z dziećmi dwudziestego pierwszego wieku, a młody tatuś krzyczy na mnie, gdy chcę podjechać autem inwalidzkim pod pomnik. „Pomnik? Jaki pomnik? Zaraz zawołam straż”. On ma rację. Jest zakaz wjazdu. Czuję wewnętrzne rozdarcie. Ja chcę raz jeszcze dotknąć ziemi, która nosi w sobie prochy i krew tysięcy Żydów polskich i węgierskich, chcę usłyszeć w ciszy słonecznego dnia krzyk ich bólu. Dlatego odnowiłam wstrząsający napis na niewielkim pomniku. Napis w języku żydowskim i polskim. Moi współbracia, mogłam zrobić tylko tyle. Ale nie ma dnia, abym nie była z tymi, którzy padli z rąk katów. Co za straszny wiek, co za potworny zamysł zlikwidowania narodu na tak niebywałą skalę i tak nieludzkimi środkami.…
26 września 1899 roku w Krakowie urodził się Ludwik Gintel; piłkarz Żydowskiego Towarzystwa Sportowego Jutrzenka a następnie Cracovii, architekt oraz urzędnik bankowy. Ludwik Gintel oficjalnie w kronikach piłkarskich zapisał się jako najlepszy strzelec sezonu 1928, zatem nie podlega dyskusji, że jest to jeden z wybitniejszych przedwojennych polskich piłkarzy. Gintel miał jako pierwszy użyć określenia „święta wojna”, mówiąc o derbach Wisły z Cracovią. Od tego momentu to wyrażenie weszło do powszechnego użycia. Pierwsze kroki w futbolu stawiał w Jutrzence Kraków. Klub ten sympatyzował z Cracovią, a nie z pozostającymi w komitywie dwoma innymi krakowskimi zespołami: Wisłą i Makkabi. Gintel szybko włożył pasiasty trykot. O skali jego talentu najlepiej świadczą dwa fakty. Reprezentował Polskę w igrzyskach olimpijskich w Paryżu w 1924 roku oraz debiutował w barwach pierwszego zespołu w…
23 września 2021 roku o godzinie 12.00, przed synagogą Tempel odbyła się oficjalna uroczystość nadania znajdującemu się tam skwerowi imienia Ozjasza Thona. W uroczystościach wzięli udział min. Prezydent Miasta Krakowa prof. Jacek Majchrowski jak również Wiceprzewodniczący Rady Miasta Sławomir Pietrzyk. Gminę Wyznaniową Żydowską w Krakowie reprezentował Przewodniczący Zarządu Tadeusz Jakubowicz, który w krótkim przemówieniu podziękował wszystkim, którzy przyczynili się do upamiętnienia Ozjasza Thona jak również przybliżył jego postać. Dziękujemy. Abraham Ozjasz Thon urodził się 13 lutego 1870 roku we Lwowie. Thon pochodził z biednej ortodoksyjnej rodziny. Od najmłodszych lat wyróżniał się inteligencją oraz pracowitością. Był uczniem znanego talmudysty – Uriego Wolfa Salata – od którego w wieku 17 lat otrzymał nieoficjalny tytuł rabina. W latach 1888–1891 uczęszczał do II Gimnazjum Państwowego we Lwowie, a następnie podjął studia…
20 września 1923 roku w Krakowie urodziła się Halina Nelken córka Emanuela i Reginy; pisarka, historyczka sztuki oraz wykładowczyni. W okresie II wojny światowej więźniarka niemieckich obozów koncentracyjnych. Pochodziła z asymilowanej rodziny krakowskich Żydów. Mieszkała przy ul. Długosza w Krakowie. Jej dziadek brał udział w powstaniu styczniowym, natomiast ojciec walczył o niepodległość w Legionach. Uczęszczała do gimnazjum im. Adama Mickiewicza, jednak ze względu na postępujący antysemityzm zmuszona została do przeniesienia się do prywatnego gimnazjum im. Hugona Kołłątaja. Należała także do Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W czasie okupacji niemieckiej Krakowa trafiła do getta. Będąc na skraju wyczerpania oraz rozpaczy targnęła się na swoje życie, jednak w porę uratował ją brat. Była więźniarką min. obozów KL Plaszow, KL Auschwitz oraz KL Ravensbrück. Doświadczając całego zła wojny udało jej się…
23 września br., tj. czwartek o godzinie 12.00, odbędzie się uroczystość nadania skwerowi znajdującemu się naprzeciwko synagogi Tempel imienia Ozjasza Thona. Zapraszamy.
21 września br. o godz. 18.00 w Pałacu Krzysztofory (Muzeum Krakowa, Sala Miedziana) Rynek Główny 35, odbędzie się pokaz filmu Krzysztofa Brożka pt. Pamiętajmy o KL Plaszow. Zapraszamy.