10 listopada 1643 r. przybył do Krakowa rabin Jomtobh Lippman Heller (1579-1654) celem objęcia funkcji drugiego rektora krakowskiej jesziwy oraz rabina Krakowa. Heller był wybitnym talmudystą oraz autorem literatury religijnej jak również wielu dzieł kabalistycznych, filozoficznych, matematycznych i astronomicznych. Urodził się w Wallerstein i jak pisze Majer Bałaban – był to Żyd zupełnie innego typu, niż Żydzi polscy. Spokojny, syntetyczny nie lubiący pilpulistyki. Jomtobh Lippman Heller przed przybyciem do Krakowa był rabinem w Czechach (Praga, Nikolsburg na Morawach), Austrii (Wiedeń) oraz w Polsce (Niemirowo na Podolu oraz Włodzimierz Wołyński). Przez 28 lat pełnił funkcje dajana w Pradze. W obliczu toczącej się wojny 30-letniej stanął w obliczu określenia wysokości kontrybucji, jaką mieli płacić poszczególni członkowie praskiej gminy. Jako człowiek uczciwy, starał się, aby ciężar kontrybucji ponosili głównie najbogatsi…

9 listopada 1831 r. urodził się Antoni Rosner syn Dawida, jeden z pionierów dermatologii polskiej a zarazem wybitny dydaktyk. Pochodził z rodziny tarnowskich Żydów. Przez rodziców wychowywany był w duchu poszanowania tradycji żydowskiej, jaki i w głębokim patriotyzmie oraz umiłowaniu ojczyzny. Studia lekarskie ukończył w Wiedniu, tam też się doktoryzował. W 1862 r. habilitował się jako pierwszy w dziejach Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ) z zakresu dermatologii i wenerologii. Został następnie powołany na stanowisko docenta dermatologii UJ. Dopiero w 1894 r. otrzymał profesurę zwyczajną rzeczywistą. Był jednym z ostatnich lekarzy przyjmujących w zabytkowym szpitalu św. Ducha. Dom Rosnerów był znany w ówczesnym Krakowie, a profesor uchodził nie tylko za znakomitego diagnostę i wytrawnego terapeutę, lecz także za ozdobę towarzystwa. Bliskie, wręcz przyjacielskie stosunki łączyły go z rodziną…

6 listopada 1902 r. w Drohobyczu urodziła się Diana Reiter jedna z pierwszych kobiet architektek w Krakowie. Absolwentka Wydziału Architektury Politechniki Lwowskiej. Autorka m.in. dwóch krakowskich kamienic przy ul. Beliny-Prażmowskiego 26 oraz Pawlikowskiego 16. Członkini Związku Architektów Województwa Krakowskiego, oraz Związku Inżynierów Żydów. Od sierpnia 1940 r. pracowała w biurze projektowym m.in. Kazimierza Kulczyńskiego. Diana Reiter została zamordowana w sierpniu 1943 r. w obozie pracy w Płaszowie na rozkaz Amona Goetha. Jej tragiczna śmierć została uwieczniona w wielu wspomnieniach Ocalonych z Zagłady oraz w filmie Lista Schindlera.

28 października 1547 r. Król Polski Zygmunt I Stary mianował rabinem generalnym gmin żydowskich województwa krakowskiego Mojżesza, zwanego według imienia ojca Mojżeszem Isserlesem, w skrócie Remu (Rabi Mojżesz Isserles). „Miał dekret królewski znaczenie więcej formalne, gdyż Mojżesz Isserles był już wówczas tak sławny, że nie potrzebował pomocy rządowej. Uczelnia jego była przepełniona po brzegi, z całej Polski, a także z Czech i Niemiec przybywali do Krakowa młodzieńcy, żądni wiedzy, którzy następnie poniosą sławę młodego mistrza w najdalsze krańce ojczyzny.” Korzystając z okazji warto a nawet należy przypomnieć postać słynnego rabina Remu. Mojżesz Isserles zwany Remu (jest to akronim utworzony od Rabi Mosze Isserles) – naczelny rabin krakowskiej gminy żydowskiej, rektor krakowskiej jesziwy – żył w latach ok. 1520-1572. Był najsłynniejszym żydowskim uczonym w Polsce. Znajdował się pod…

W dniach 27-29 października 1942 r. niemieckie władze okupacyjne Krakowa przeprowadziły drugą, straszliwą w skutkach akcję wysiedleniową z krakowskiego getta. Akcja rozpoczęła się późnym wieczorem 27 października, gdy getto zostało otoczone przez oddziały Sonderdienstu i policji. W słoneczny poranek 28 października Niemcy rozpoczęli selekcję pracowników Judenratu, a następnie pozostałych mieszkańców getta. Wszystkim Żydom mieszkającym w getcie nakazano opuścić, pod karą śmierci swoje mieszkania i ustawić się na ul. Józefińskiej, w okolicach siedziby Judenratu, gdzie na podstawie bliżej nieokreślonych kryteriów dokonano selekcji. Większość skierowano na plac Zgody, gdzie czekały już uzbrojone oddziały niemieckie. Tego dnia esesmani dokonali jeszcze wielu innych straszliwych zbrodni, o których żydowska społeczność Krakowa zawsze będzie pamiętała! W Szpitalu Żydowskim (ul. Józefińska 14), obłożnie chorych zamordowano a pozostałych brutalnie wrzucano na uprzednio przygotowany wóz, podobnie…

24 października 1912 r. urodził się w Janowie Lubelskim Chaim Hirszman, jedna z dwóch osób (drugim był Rudolf Reder), co do których istnieje pewność, że udało im się zbiec z obozu zagłady w Bełżcu. Przed wojną był mechanikiem i metalowcem. We wrześniu 1942 r. wraz z żoną i dzieckiem zostaje deportowany do Bełżca. Niestety jego najbliżsi zostają zamordowani zaraz po przyjeździe do obozu. Natomiast Chaima Hirszmana wybrano do pracy w brygadzie robotniczej demontującej obóz. W czerwcu 1943 r. udaje mu się uciec w czasie transportu do obozu zagłady w Sobiborze. Dość szybko przedostaje się w swoje rodzinne strony i wstępuje do Armii Ludowej. Po wyzwoleniu wstępuje do Milicji Obywatelskiej a następnie do Urzędu Bezpieczeństwa, gdzie pracuje do marca 1946 r., zwolniwszy się na własną prośbę. Jest bardzo…

21 października 1903 r. w Warszawie urodził się Marek Wjasblum; historyk, badacz dziejów reformacji w Polsce. Wychował się w rodzinie kupieckiej. Ukończył historię na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1926 r. Zajmował się dziejami reformacji w Polsce oraz badaniami nad polską reformacją i renesansem. W 1928 r. obronił doktorat i powrócił do Warszawy, gdzie zmagał się z ciężką codziennością – „zawsze byłem Żydem dla Polaków i Polakiem dla Żydów”, pisał rozgoryczony. Nie należał do gminy żydowskiej, a jego zdecydowanie lewicowe poglądy uniemożliwiały mu objęcie posady na którymś z uniwersytetów polskich. Wojna zastała go na terenach zagarniętych przez Armię Czerwoną. Jego rodzina znalazła się w strefie niemieckiej w wyniku, czego została zamordowana. Trafił do formowanej w ZSRR armii polskiej jako Józef Nowak (był poszukiwany przez NKWD). W roku 1943 znalazł…