W 81. rocznicę zagłady wielickich Żydów, tj. 27 sierpnia 2023 r. miały miejsce dwa, bardzo ważne dla nas wydarzenia. W samo południe na Rynku Górnym w Wieliczce przedstawiciele lokalnych władz oraz Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie złożyli kwiaty pod tablicą upamiętniającą zagładę Żydów z Wieliczki i okolicznych miejscowości. Następnie wszyscy udali się na wielicki kirkut, gdzie również złożono kwiaty oraz zapalono świece.
Dziękujemy Arturowi Koziołowi Burmistrzowi Miasta i Gminy Wieliczka jak również wszystkim, którzy tego dnia zdecydowali się poświęcić chwilę i wspomnieli pomordowanych Żydów, uczestnicząc w uroczystościach. Cieszymy się, że jesteście z nami.
W uroczystościach Gminę Wyznaniową Żydowską w Krakowie reprezentowała delegacja z Przewodniczącą Heleną Jakubowicz oraz rabinem Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie Boazem Gadką na czele.
Podczas uroczystości Przewodnicząca Helena Jakubowicz powiedziała m.in. „81 lat temu nazistowska machina zniszczenia dotarła do Wieliczki i rozpoczęła proces wyniszczania żydowskiej społeczności. Żydzi, którzy żyli w tym mieście zostali brutalnie pozbawieni swoich praw, godności i życia. Zagłada Żydów była jednym z największych zbrodni ludzkości w historii. Miliony niewinnych ludzi straciło życie, tylko przez to, że byli Żydami . Ich indywidualne historie, marzenia czy nadzieje zostały bezlitośnie wymazane. W czasach, gdy narastają nastroje nacjonalistyczne, ksenofobiczne musimy być bardziej czujni. Musimy stać się głosem sprawiedliwości oraz szacunku dla wszystkich ludzi, niezależnie od ich pochodzenia, wyznania czy kultury. Dzisiaj oddając hołd ofiarom zagłady Żydów z Wieliczki i okolic powinniśmy kontynuować nasze działania na rzecz pamięci, edukacji oraz walki z nienawiścią i nietolerancją. Niech ich los będzie naszą inspiracją do budowania lepszej przyszłości, w której wszyscy będziemy mogli żyć w harmonii i wzajemnym szacunku.”
27 sierpnia 1942 r. Niemcy dokonali likwidacji żydowskiej społeczności w Wieliczce, otaczając dzień wcześniej miasto. Tego dnia wymordowano chorych ze szpitala oraz jego personel (ogółem 150 osób). Dzień później o godzinie 7 rano, zgromadzono pozostałych żydowskich mieszkańców zgromadzonych uprzednio w Wieliczce (ok. 6 tys.) na polach bogucickich. Niezdolnych do pracy w liczbie ok. 700 osób wywieziono do tzw. Koziej Górki (Puszcza Niepołomicka) i rozstrzelano. Młodych mężczyzn, w liczbie ok. 700 osób wywieziono do obozów pracy w Płaszowie, Prokocimiu i Stalowej Woli, a pozostałych Żydów i Żydówki w liczbie ok. 6 tys. wywieziono do obozu zagłady w Bełżcu, gdzie zostali zamordowani. Dni po 27 sierpnia należą bodaj do najsmutniejszych w historii Wieliczki. – pisze Paweł Zarychta w swoim tekście „Śmierć w raju głupców” poświęconym tej tragedii – W pełnym dotąd gwaru i życia mieście panuje złowroga cisza, przerywana jedynie okrzykami esesmanów i strzałami z broni maszynowej. Trwa Judenjagd – polowanie na Żydów. Po wysiedleniu Niemcy wraz z pomocnikami przeszukują dom za domem, na miejscu rozstrzeliwując ukrywających się Żydów – m.in. 14 osób, które znajdują schronienie na strychu na rogu Rynku Górnego i ul. Kościelnej. Inni odkrywani są w kartofliskach, piwnicach i innych kryjówkach. Ciała zabitych Niemcy przewożą na żydowski cmentarz w Grabówkach. Trwa wciąż grabież resztek majątku żydowskiego: ciężarówki z meblami i sprzętem domowym wyjeżdżają w kierunku Krakowa i Rzeszy.
Dziękujemy organizatorom oraz lokalnej społeczności za pamięć!
