3 lutego 1883 roku w Toruniu zmarł Izaak Mieses (ur. 1802 we Lwowie), przez wiele lat związany z Krakowem (lata 30.XIX w. do roku 1863, gdy wyjechał do Torunia) kojarzony głównie ze środowiskiem postępowym, wybitny znawca historii kabały oraz europejskiej filozofii, zwolennik haskali.

W 1861 r., gdy budowa synagogi postępowej zbliżała się do końca – jak pisze Alicja Maślak-Maciejewska w swojej monografii dot. krakowskiego środowiska postępowego – potrzeba zatrudnienia stałego kaznodziei musiała być bardziej nagląca. Przede wszystkim jednak należało zaprosić kogoś do wygłoszenia kazania inaugurującego. Wybór padł na Izaaka Miesesa, mimo że nie był on „zawodowym” kaznodzieją (trudnił się kupiectwem, posiadał co prawda listy polecające od Sziry czyli Szlomo Jehudy Rapoporta, jednak wcześniej nie pełnił funkcji kaznodziei bądź rabina). Mimo iż nie znamy kulisów tej decyzji, możemy się domyślać, że przyczynił się do tego powszechny szacunek, jakim Mieses się cieszył, a także jego renoma znawcy Talmudu i filozofii europejskiej. Połączenie to oraz dotychczasowa działalność Miesesa (który np. wypowiadał się przeciwko radykalnej reformie religijnej) pokazywało jego tradycjonalizm religijny, a jednocześnie jego otwartość na wymogi współczesnego świata. Pierwsze kazanie Miesesa, będące zarazem pierwszym kazaniem wygłoszonym w murach nowo wybudowanego Templa, odbyło się w Chanukę 1861 r. i okazało się sukcesem – przyciągnęło wiele osób i zostało dobrze odebrane. (…) wysoki poziom tego kazania, a także dobra opinia Miesesa sprawiły, że został on poproszony o wygłaszanie regularnych, comiesięcznych kazań.

Z uwagi na pogarszającą się jego sytuację finansową, zmuszony został do wyjazdu do Torunia. Jego wyjazd wywołał w mieście – jak pisano – poczucie pustki i „degenerację życia naukowego”. Mieses szybko nawiązał kontakt z żydowską społecznością w Toruniu, bardzo mocno zaznaczając swoją tam obecność.

Na podstawie: Alicja Maślak-Maciejewska, Modlili się w Templu. Krakowscy Żydzi postępowi w XIX wieku. Studium społeczno-religijne, Kraków 2018 (Rycina pochodzi ze niniejszej książki, s. 56)  oraz Alicja Maślak-Maciejewska, Izaak Mieses (1802-1883) – zapomniana postać żydowskiej społeczności Torunia [w:] Rocznik Toruński, Rok 2016, Tom 43