29 sierpnia 2023 r. na cmentarzu żydowskim oraz w Domu Kultury w Proszowicach miała miejsce uroczystość oznakowania cmentarza żydowskiego w Proszowicach, która odbyła się w 81. rocznicę likwidacji społeczności żydowskiej tego miasta, dokonanej przez niemieckich nazistów. Organizatorami uroczystości było Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Narodowy Instytut Dziedzictwa oraz Burmistrz Gminy i Miasta Proszowice. Gminę Wyznaniową Żydowską reprezentował Michał Zajda Czytaj więcej: https://proszowice.pl/aktualnosc-8021-obchody_81_rocznicy_deportacji.html Szczególnie dziękujemy za pamięć i organizację gospodarzowi uroczystości Grzegorzowi Cichemu, burmistrzowi Gminy i Miasta Proszowice. 29 sierpnia 1942 r. wysiedlono ok. 2000 proszowickich Żydów i Żydówek, które najpierw zgrupowano na łąkach koło Słomnik a następnie po dokonaniu selekcji, przetransportowano w dużej części do obozu zagłady w Bełżcu. W pierwszych dniach września 1942 r. odbyła się wielka selekcja Żydów zgromadzonych na łąkach koło Słomnik, w pobliżu…
W 81. rocznicę zagłady wielickich Żydów, tj. 27 sierpnia 2023 r. miały miejsce dwa, bardzo ważne dla nas wydarzenia. W samo południe na Rynku Górnym w Wieliczce przedstawiciele lokalnych władz oraz Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie złożyli kwiaty pod tablicą upamiętniającą zagładę Żydów z Wieliczki i okolicznych miejscowości. Następnie wszyscy udali się na wielicki kirkut, gdzie również złożono kwiaty oraz zapalono świece. Dziękujemy Arturowi Koziołowi Burmistrzowi Miasta i Gminy Wieliczka jak również wszystkim, którzy tego dnia zdecydowali się poświęcić chwilę i wspomnieli pomordowanych Żydów, uczestnicząc w uroczystościach. Cieszymy się, że jesteście z nami. W uroczystościach Gminę Wyznaniową Żydowską w Krakowie reprezentowała delegacja z Przewodniczącą Heleną Jakubowicz oraz rabinem Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie Boazem Gadką na czele. Podczas uroczystości Przewodnicząca Helena Jakubowicz powiedziała m.in. „81 lat temu…
Wczoraj wieczorem na cmentarzu Remu rozpoczął się yorcayt rabina Gerszona Saula Jomtow Lipmana Hellera żyjącego w latach (1579-1654) Heller był wybitnym talmudystą oraz autorem literatury religijnej jak również wielu dzieł kabalistycznych, filozoficznych, matematycznych i astronomicznych. Urodził się w Wallerstein i jak pisze Majer Bałaban – był to Żyd zupełnie innego typu, niż Żydzi polscy. Spokojny, syntetyczny nie lubiący pilpulistyki. Jomtow Lipman Heller przed przybyciem do Krakowa był rabinem w Czechach (Praga, Nikolsburg na Morawach), Austrii (Wiedeń) oraz w Polsce (Niemirowo na Podolu oraz Włodzimierz Wołyński). Przez 28 lat pełnił funkcje dajana w Pradze. W obliczu toczącej się wojny 30-letniej stanął w obliczu określenia wysokości kontrybucji, jaką mieli płacić poszczególni członkowie praskiej gminy. Jako człowiek uczciwy, starał się, aby ciężar kontrybucji ponosili głównie najbogatsi co spotkało się z…
15 sierpnia 1648 r. zmarł rabin Jozue ben Józef (ur. 1590). Od roku 1639 ostatni samodzielny rektor krakowskiej jesziwy, jak również naczelny rabina miasta Krakowa. Jego najważniejszym dziełem było Megine Szlomo (Amsterdam 1715), które analizuje różnice pomiędzy opiniami Rasziego – najwybitniejszego komentatora Tory i Talmudu, a opiniami jego potomków opowiadając się po stronie poglądów Rasziego. Jozue syn Józefa zwany podług swego głównego dzieła Magine Szlomoh, urodził się w Wilnie w roku 1590 i pobierał – jak pisze Majer Bałaban – nauki u słynnych uczonych swego czasu, Jozuego ben Samuela w Przemyślu, u Majera z Lublina i u Jozuego Falka we Lwowie. Ożenił się z Marją, córką bogatego Żyda Samuela z Brześcia Litewskiego i piastował po kolei rabinat w Przemyślu, Tykocinie, Grodnie i we Lwowie na przedmieściu krakowskim.…
20 lipca 1633 r. zmarł Natan Spira (urodzony w 1583 r., niestety nie znamy jego dokładnej daty urodzin). Wybitny kabalista, kaznodzieja, znawca literatury talmudycznej i filozoficznej, przewodniczący sądu rabinackiego w Krakowie. Co ciekawe Spira był zięciem członka krakowskiego kahału Mojżesza Jakubowicza, który zapewnił mu środki na kontynuację studiów. Przez współczesnych był uważany za świętego. Głosił, że rozproszenie narodu żydowskiego (diaspora) i wędrówka dusz (gilgul neszamot), poprzez kolejne wcielenia, są karą za skażenie Izraela grzechem. Cały swój majątek poświęcił na cele dobroczynne i naukowe. Począwszy od 1617 roku był – jak pisze Henryk Halkowski – rektorem krakowskiej jesziwy, gdzie wykładał Torę, Talmud i komentarze według zasad kabały praktycznej Ariego, najwybitniejszego nowożytnego mistyka. Według legendy Spira całymi nocami „siedział w swej uczelni i zgłębiał kabalistyczne pisma”, a świeca w…
Z głębokim żalem zawiadamiamy, że w dniu 15 lipca 2023 roku zmarła błp. prof. Maria Buczyńska, wieloletnia członkini naszej Gminy. – wychowawczyni wielu pokoleń uczniów X-tego Liceum Ogólnokształcącego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, wieloletni lektor języka rosyjskiego w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Rodzina i przyjaciele Pogrzeb odbędzie się w Krakowie w dniu 20 lipca 2023 roku o godzinie 12:00 na Cmentarzu Żydowskim w Krakowie przy ul. Miodowej 55.
15 lipca 1840 r. w Tarnowie urodził się Arnold Chaim de Porada Rapaport syn Dawida i Karoliny zd. Herz: radny miasta Krakowa w latach 1872-1881, poseł na Sejm Krajowy (1876-1907) i do Rady Państwa (1879-1907), prezes Towarzystwa Opieki nad Zaniedbanymi Chłopcami Starozakonnymi w Krakowie, fundator szkoły rzemieślniczej dla młodzieży żydowskiej w Krakowie, przewodniczący Komitetu Pomocy dla Ubogiej Ludności Żydowskiej w Galicji. Członek założyciel Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Krakowie. Adwokat, przemysłowiec, finansista oraz filantrop. Absolwent Gimnazjum św. Anny w Krakowie (1858) i Wydziału Prawa UJ (1862). Doktorat obronił w 1863 r. Pracował jako adwokat od 1870 roku w Krakowie i Wiedniu. Członek rad nadzorczych Galicyjskiego Zakładu Kredytowego Ziemskiego i Galicyjskiego Towarzystwa Parcelacji i Budowy oraz Galicyjskiego Banku dla Handlu i Przemysłu w Krakowie, współorganizator Banku Krajowego w…
Zapewne Państwo przechodzili ulicą Miodową, mijając synagogę Kupa, obok której obecnie mieści się siedziba Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie. To budowla wyjątkowa o bogatej historii. Sama nazwa wywodzi się od nazwy funduszu kahału (mi-kupat ha-kahal). Synagoga wybudowana została ok. l. 40 wieku XVII. Budowlę przyparto do muru miasta Kazimierz, zresztą resztki tego muru dalej można zobaczyć od strony ul. Warszauera. Obecnie poziom posadzki współczesnej synagogi został podniesiony jak zresztą wielu budowli w Krakowie, o ok. 80 cm względem pierwotnego stanu. W początkowym okresie w budynku znajdowały się odrębne sale dla mężczyzn i kobiet (obecnie babiniec synagogi znajduje się na antresoli, znajdującej się wewnątrz głównej sali modlitwy). Synagoga przechodziła wiele modernizacji. Pierwsza z nich została przeprowadzona w okresie, gdy mury Kazimierza straciły swoje obronne zastosowanie. Wówczas od strony…
5 lipca 1940 r. na podstawie zarządzenia Stadthaupmana Carlo Gottloba Schmida (1889-1966), wydanego na polecenie gestapo, krakowski Judenrat zmuszony został do powołania Żydowskiej Służby Porządkowej tzw. Jüdischer Ordnungsdienst (OD). Szefem Policji mianowany został krakowski szklarz Symche Spira, który dał się zapamiętać jako oddany współpracownik Niemców. Jak wspomina pamiętnikarz getta, lekarz i społecznik Aleksander Bieberstein (1889-1979) w swojej pracy pt. Zagłada Żydów w Krakowie – „do Ordnungsdienstu dostały jednostki o niskiej etyce i moralności. Po zwolnieniu się ze służby ludzi przyzwoitych, którzy w warunkach stworzonych przez kierownictwo OD nie mogli działać zgodnie ze swym sumieniem, pozostali w OD szpiedzy, donosiciele, sadyści, ślepi wykonawcy rozkazów okupanta, mający z czasem na sumieniu życie bardzo wielu Żydów. Przez cały okres okupacji Ordnungsdienst był narzędziem w ręku gestapo, na jego polecenie odemani…
Dzisiaj wspominamy Eliezera Askenazego syna Eliasza, lekarza, rabina Krakowa w l. 1584-1585 Urodził się zapewne w Wenecji (chociaż wg innych źródeł gdzieś na terenie Imperium Osmańskiego). Studiował w Salonikach, w jesziwie rabina J. Taiłacaka. W wieku 26 lat został rabinem w Kairze. W tym okresie zasięgali jego opinii rabin J. Karo z Safedu (Cfatu), opracowujący swoje kodeksy prawa talmudycznego i słynny komentator, rabin Mojżesz Alszich; korespondował także z rabinem M. Isserlesem (ReMU) z Krakowa i S. Lurią (Maharszalem) z Lublina. Po 22 latach opuścił w nieznanych okolicznościach Kair i objął w 1561 r. stanowisko rabina w Famaguście na Cyprze. Odwiedził go tam podróżnik Eliahu z Pesaro, który określił go jako „chwałę naszego pokolenia” i zachwycał się jego wiedzą, pobożnością i znajomością 12 języków. Po zajęciu w 1570…