Juliusz Handwerker (1922-2018)

22 listopada 1922 r. we Lwowie urodził się Juliusz Handwerker. Całe swoje dorosłe życie związał z Krakowem. Bardzo mocno utożsamiał się z tradycją i kulturą żydowską. Jako członek naszej Gminy, był osobą powszechnie szanowaną i lubianą. W codziennym życiu wzór przedwojennej elegancji i zapomnianej już kindersztuby.Do momentu wybuchu II wojny światowej wychowywał się i mieszkał we Lwowie, gdzie zastała go okupacja. Najpierw sowiecka, potem niemiecka. Jak wielu Żydów w tamtym okresie, tułał się wraz z rodziną w poszukiwaniu bezpiecznego schronienia. Mieszkał między innymi w lwowskim getcie, jednak w wyniku szeregu zbiegów okoliczności pod koniec działań wojennych trafił do Armii Czerwonej, by u kresu swej wojennej tułaczki dotrzeć do Krakowa, gdzie odnalazł swoją siostrę; „Moje pierwsze chwile w Krakowie były wspaniałe. Miałem siostrę, spałem w piżamie w łóżku…

Tadeusz Pankiewicz (1908-1993)

21 listopada 1908 r. w Samborze woj. lwowskie urodził się Tadeusz Pankiewicz; absolwent IV LO w Krakowie oraz farmacji na UJ, właściciel „Apteki pod Orłem” (obecnie oddział Muzeum Historycznego Miasta Krakowa). W latach 1941-1943 za zgodą okupacyjnych władz niemieckich prowadził w krakowskim getcie aptekę, która była azylem, miejscem spotkań, a przede wszystkim punktem, gdzie można była uzyskać pomoc, przechować rzeczy. W roku 1983 został odznaczony medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” za pomoc, jaką udzielał podczas okupacji Żydom w krakowskim getcie. Zmarł w Krakowie 5 listopada 1993 roku. Spoczywa na cmentarzu Rakowickim. Tadeusz Jakubowicz powiedział kiedyś o nim, iż „Była to postać szczególna, o której nie sposób nie wspomnieć omawiając krakowski czas okupacji.”Tadeusz Pankiewicz zaraz po wojnie spisał swoje wojenne wspomnienia w książce „Apteka w getcie krakowskim”, które…

104 urodziny Pani Łucji Żaczkiewicz

Wczoraj późnym wieczorem Pani Helena Jakubowicz wraz z Panem Tadeuszem Jakubowiczem odwiedzili Panią Łucję (Lea) Żaczkiewicz córkę Dawida Freireicha i Sabiny z domu Korn, najstarszą członkinię naszej Gminy, obchodzącą tego dnia swoje 104 urodziny. Z tej okazji chcemy złożyć Pani Łucji życzenia jeszcze wielu lat w zdrowiu i dobrym samopoczuciu. To wielka przyjemność mieć taką członkinię, która pomimo ogromnego bagażu doświadczeń i przeżyć jakie zgotował jej tragiczny XX wiek, jest osobą bardzo pogodną i życzliwą. Jom uledet sameach! Pod tym linkiem znajdziecie Państwo wojenną historię Pani Łucji

Rabin Jomtobh Lippman Heller

10 listopada 1643 r. przybył do Krakowa rabin Jomtobh Lippman Heller (1579-1654) celem objęcia funkcji drugiego rektora krakowskiej jesziwy oraz rabina Krakowa. Heller był wybitnym talmudystą oraz autorem literatury religijnej jak również wielu dzieł kabalistycznych, filozoficznych, matematycznych i astronomicznych. Urodził się w Wallerstein i jak pisze Majer Bałaban – był to Żyd zupełnie innego typu, niż Żydzi polscy. Spokojny, syntetyczny nie lubiący pilpulistyki. Jomtobh Lippman Heller przed przybyciem do Krakowa był rabinem w Czechach (Praga, Nikolsburg na Morawach), Austrii (Wiedeń) oraz w Polsce (Niemirowo na Podolu oraz Włodzimierz Wołyński). Przez 28 lat pełnił funkcje dajana w Pradze. W obliczu toczącej się wojny 30-letniej stanął w obliczu określenia wysokości kontrybucji, jaką mieli płacić poszczególni członkowie praskiej gminy. Jako człowiek uczciwy, starał się, aby ciężar kontrybucji ponosili głównie najbogatsi…

Antoni Rosner (1831-1896)

9 listopada 1831 r. urodził się Antoni Rosner syn Dawida, jeden z pionierów dermatologii polskiej a zarazem wybitny dydaktyk. Pochodził z rodziny tarnowskich Żydów. Przez rodziców wychowywany był w duchu poszanowania tradycji żydowskiej, jaki i w głębokim patriotyzmie oraz umiłowaniu ojczyzny. Studia lekarskie ukończył w Wiedniu, tam też się doktoryzował. W 1862 r. habilitował się jako pierwszy w dziejach Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ) z zakresu dermatologii i wenerologii. Został następnie powołany na stanowisko docenta dermatologii UJ. Dopiero w 1894 r. otrzymał profesurę zwyczajną rzeczywistą. Był jednym z ostatnich lekarzy przyjmujących w zabytkowym szpitalu św. Ducha. Dom Rosnerów był znany w ówczesnym Krakowie, a profesor uchodził nie tylko za znakomitego diagnostę i wytrawnego terapeutę, lecz także za ozdobę towarzystwa. Bliskie, wręcz przyjacielskie stosunki łączyły go z rodziną…

Diana Reiter (1902-1943)

6 listopada 1902 r. w Drohobyczu urodziła się Diana Reiter jedna z pierwszych kobiet architektek w Krakowie. Absolwentka Wydziału Architektury Politechniki Lwowskiej. Autorka m.in. dwóch krakowskich kamienic przy ul. Beliny-Prażmowskiego 26 oraz Pawlikowskiego 16. Członkini Związku Architektów Województwa Krakowskiego, oraz Związku Inżynierów Żydów. Od sierpnia 1940 r. pracowała w biurze projektowym m.in. Kazimierza Kulczyńskiego. Diana Reiter została zamordowana w sierpniu 1943 r. w obozie pracy w Płaszowie na rozkaz Amona Goetha. Jej tragiczna śmierć została uwieczniona w wielu wspomnieniach Ocalonych z Zagłady oraz w filmie Lista Schindlera.

Minął pierwszy miesiąc nowego roku żydowskiego – Tiszrei 5783. Święta w Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie

Skończył się miesiąc Tiszrei (תשרי) – pierwszy miesiąc nowego, już 5783 roku żydowskiego. W tym roku Tiszrei przypadał między wieczorem 25 września a wieczorem 25 października, licząc według kalendarza gregoriańskiego. Tiszrei jest miesiącem, w którym aż roi się od ważnych świąt żydowskich. W związku z tym miniony czas wypełniony był wspólnymi spotkaniami i modlitwami w Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie. Pierwszego i drugiego dnia Tiszrei świętowaliśmy początek nowego roku, czyli Rosz ha-Szana (ראש השנה), które stanowi upamiętnienie zakończenia dzieła stworzenia świata oraz stworzenia Adama i Ewy. Rosz ha-Szana to nie tylko początek roku, ale także Dzień Sądu – Jom ha-Din (יום הדין), czyli początek okresu, gdy Bóg zasiada na tronie i decyduje o losie każdego człowieka w przyszłym roku. Przez dwa wieczory z rzędu, po modlitwie w…

Rabi Mojżesz Isserles (1520-1572)

28 października 1547 r. Król Polski Zygmunt I Stary mianował rabinem generalnym gmin żydowskich województwa krakowskiego Mojżesza, zwanego według imienia ojca Mojżeszem Isserlesem, w skrócie Remu (Rabi Mojżesz Isserles). „Miał dekret królewski znaczenie więcej formalne, gdyż Mojżesz Isserles był już wówczas tak sławny, że nie potrzebował pomocy rządowej. Uczelnia jego była przepełniona po brzegi, z całej Polski, a także z Czech i Niemiec przybywali do Krakowa młodzieńcy, żądni wiedzy, którzy następnie poniosą sławę młodego mistrza w najdalsze krańce ojczyzny.” Korzystając z okazji warto a nawet należy przypomnieć postać słynnego rabina Remu. Mojżesz Isserles zwany Remu (jest to akronim utworzony od Rabi Mosze Isserles) – naczelny rabin krakowskiej gminy żydowskiej, rektor krakowskiej jesziwy – żył w latach ok. 1520-1572. Był najsłynniejszym żydowskim uczonym w Polsce. Znajdował się pod…

27-29.10.1942 r. Niemcy przeprowadzili drugą akcję wysiedleniową z krakowskiego getta.

W dniach 27-29 października 1942 r. niemieckie władze okupacyjne Krakowa przeprowadziły drugą, straszliwą w skutkach akcję wysiedleniową z krakowskiego getta. Akcja rozpoczęła się późnym wieczorem 27 października, gdy getto zostało otoczone przez oddziały Sonderdienstu i policji. W słoneczny poranek 28 października Niemcy rozpoczęli selekcję pracowników Judenratu, a następnie pozostałych mieszkańców getta. Wszystkim Żydom mieszkającym w getcie nakazano opuścić, pod karą śmierci swoje mieszkania i ustawić się na ul. Józefińskiej, w okolicach siedziby Judenratu, gdzie na podstawie bliżej nieokreślonych kryteriów dokonano selekcji. Większość skierowano na plac Zgody, gdzie czekały już uzbrojone oddziały niemieckie. Tego dnia esesmani dokonali jeszcze wielu innych straszliwych zbrodni, o których żydowska społeczność Krakowa zawsze będzie pamiętała! W Szpitalu Żydowskim (ul. Józefińska 14), obłożnie chorych zamordowano a pozostałych brutalnie wrzucano na uprzednio przygotowany wóz, podobnie…