Eliezer Askenazy

Dzisiaj wspominamy Eliezera Askenazego syna Eliasza, lekarza, rabina Krakowa w l. 1584-1585 Urodził się zapewne w Wenecji (chociaż wg innych źródeł gdzieś na terenie Imperium Osmańskiego). Studiował w Salonikach, w jesziwie rabina J. Taiłacaka. W wieku 26 lat został rabinem w Kairze. W tym okresie zasięgali jego opinii rabin J. Karo z Safedu (Cfatu), opracowujący swoje kodeksy prawa talmudycznego i słynny komentator, rabin Mojżesz Alszich; korespondował także z rabinem M. Isserlesem (ReMU) z Krakowa i S. Lurią (Maharszalem) z Lublina. Po 22 latach opuścił w nieznanych okolicznościach Kair i objął w 1561 r. stanowisko rabina w Famaguście na Cyprze. Odwiedził go tam podróżnik Eliahu z Pesaro, który określił go jako „chwałę naszego pokolenia” i zachwycał się jego wiedzą, pobożnością i znajomością 12 języków. Po zajęciu w 1570…

Leon Sternbach (1864-1940)

2 lipca 1864 r. w Drohobyczu urodził się Leon Sternbach syn Józefa; profesor filologii klasycznej UJ, bizantynista, członek Polskiej Akademii Umiejętności. Uczęszczał do gimnazjum w Drohobyczu. Następnie podjął studia na uniwersytetach w Lipsku i Dreźnie (1882-1883) oraz w Wiedniu (1883-1885), gdzie uzyskał doktorat. Habilitację i docenturę uzyskał na Uniwersytecie Lwowskim w 1889 r. Jednak zawodowo i naukowo związał się na całe życie z Uniwersytetem Jagiellońskim. Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1892 r., profesora zwyczajnego w 1897 r. W 1935 r. przeszedł na emeryturę, otrzymując tytuł profesora honorowego. W roku akademickim 1904/1905 pełnił ponadto funkcję dziekana Wydziału Filozoficznego. Od 1893 r. był członkiem AU, potem PAU. W 1918 r. odebrał doktorat honoris causa krakowskiej uczelni.Leon Sternbach uważany jest za jednego z najwybitniejszych bizantynistów na świecie, albowiem przyczynił się do…

Yorcayt Maor wa-Szemesz

W dniach 19-20 czerwca w Krakowie odbył się yorcayt w dwusetną rocznicę śmierci rabina Kalmana Kalonimosa Epsteina, zwanego Maor wa Shemesh. Kalman Kalonimos Epstein (1754-1823) był liderem chasydzkim, od tytułu swego dzieła został nazwany Maor wa-Szemesz. Był uczniem wybitnych cadyków: Elimelecha z Leżajska i Jakuba Izaaka ha-Choze (Widzącego) z Lublina. Już w 1785 r. zorganizował w Krakowie pierwszą grupę chasydów, co spotkało się ze zdecydowanym oporem oficjalnej gminy żydowskiej. Był dwukrotnie obłożony klątwą przez urzędującego rabina krakowskiego i jego sąd rabinacki. Główne jego dzieło Maor wa-Szemesz (Ze światła i słońca) jest jedną z podstawowych chasydzkich książek. Napisane w formie komentarza do Pięcioksięgu zawiera m.in. opis życia i działalności wielu przywódców ruchu chasydzkiego w tamtej epoce. Na podstawie: Eugeniusz Duda, Żydowski Kraków, przewodnik po zabytkach i miejscach pamięci,…

Josef Bau (1920-2002)

18 czerwca 1920 r. w Krakowie urodził się Josef Bau syn Abrahama i Cyli: poeta, pisarz, malarz oraz fotograf. W 1938 r. podjął studia w Państwowym Instytucie Sztuk Plastycznych w Krakowie, które musiał przerwać z powodu wybuchu wojny. W 1940 r. trafił do krakowskiego getta, mieszkał przy placu Zgody 1. W getcie pracował jako rysownik, kreślarz. Należał do Żydowskiej Organizacji Bojowej. W 1943 r. trafił do obozu w Płaszowie, gdzie również pracował jako kreślarz. W obozie wziął ślub, który upamiętnił Steven Spielberg w filmie Lista Schindlera. Następnie trafił go do KL Gross-Rosen a następnie obozu w Brinnlitz, gdzie doczekał wyzwolenia. Podczas wojny zginęła prawie cała jego najbliższa rodzina. Po zakończeniu wojny wrócił do Krakowa, a następnie ukończył przerwane studia plastyczne. W 1950 r. wraz z rodzina wyemigrował do Izraela. Pracował jako…

Rafael Felix Scharf (1914-2003)

18 czerwca 1914 r. w Krakowie urodził się Rafael Felix Scharf. Tak wspominał go w Słowie Żydowskim (X 2018, Nr 560) Joachim S. Russek … „Rafael urodził się na krakowskim Kazimierzu, w średnio zamożnej mieszczańskiej rodzinie. Jego ojciec był współwłaścicielem Wiedeńskiej Fabryki Pasów Transmisyjnych. Z właściwym sobie poczuciem humoru Scharf zwykł mawiać, że nie była to ani fabryka, ani wiedeńska. Uczył się w Gimnazjum Hebrajskim, z którego wyniósł znakomitą znajomość hebrajskiego i literatury polskiej. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jako dziennikarz pisał do krakowskiego Nowego Dziennika i dokonywał korekty językowej tekstów rabina Ozjasza Thona, publikowanych w tymże dzienniku. Był przekonanym syjonistą związanym z Włodzimierzem Żabotyńskim. W 1938 roku w drodze do Palestyny zatrzymał się w Londynie, gdzie zastała go wojna i tam już pozostał do końca…

Tadeusz Epstein (1870-1939)

6 czerwca 1870 r. w Krakowie urodził się Tadeusz Epstein syn Juliusza oraz Leontyny z domu Szancer: asymilator, przemysłowiec i działacz społeczny. Edukację rozpoczął w Pradze, gdzie ukończył gimnazjum a następnie tamtejszą Akademię Handlową. Po zakończeniu nauki wrócił do Krakowa. W latach 1903-1939 zasiadał w Radzie Miasta Krakowa. Był członkiem krakowskiej Izby Handlowej (prezes), Państwowej Rady Finansowej, Państwowej Rady Celnej, Państwowej Rady Komunikacyjnej, Kuratorium Wyższego Studium Handlowego w Krakowie (prezes), Kuratorii Szkoły Ekonomiczno-Handlowej w Krakowie (prezes), Związku Przemysłu Polskiego i Związku Przemysłowców w Krakowie (wiceprezes), Fabryki Kabli SA w Krakowie (członek zarządu), Komitetu Dyskontowego Oddziału Banku Polskiego w Krakowie. Należał do inicjatorów utworzenia Giełdy Pieniężnej, a następnie został jej prezesem. Dzięki jego staraniom powstała krakowska Giełda Towarowo-Zbożowa. Po śmierci ojca w 1913 r., przejął m.in. walcownię i stalownię…

Żydzi w średniowiecznym Krakowie

Uprzejmie informujemy, że w dniu 6 czerwca 2023 r., o godzinie 18.00, tj. wtorek w synagodze KUPA, znajdującej się przy ul. Miodowej 27 w Krakowie, odbędzie się wykład pod tytułem:ŻYDZI W ŚREDNIOWIECZNYM KRAKOWIE.Spotkanie adresowane jest głównie do przewodniczek i przewodników, jak również do wszystkich zainteresowanych tematem.Prowadzenie: Anna Jodłowiec-Dziedzic (Muzeum Krakowa)

Zofia Ameisenowa (1897-1967)

31 maja 1897 r. w Nowym Sączu urodziła się Zofia Ameisenowa córka Maurycego i Jadwigi zd. Jachet; profesor historii sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, kustosz Biblioteki Jagiellońskiej. W 1915 r. rozpoczęła studia na Wydziale Filozoficznym UJ, gdzie studiowała historię sztuki i archeologię. Po zakończeniu studiów podjęła pracę w Bibliotece Jagiellońskiej, zajmując się zbiorami graficznymi oraz problematyką żydowskiej ikonografii Starego Testamentu, należąc już wtedy do czołówki badaczy dziejów średniowiecza. Po wybuchu wojny wyjechała do Lwowa następnie Łucka oraz Kosowa, gdzie trafiła do getta. Wraz z mężem udało się jej uciec do Rumunii, znajdując schronienie na Bukowinie, a następnie w jednym z bukaresztańskich klasztorów. Po zakończeniu wojny powróciła do pracy w Bibliotece Jagiellońskiej. Pomimo możliwości wyjazdu do Palestyny, nie zdecydowała się opuścić „swoich” zbiorów, była bowiem bardzo zaangażowana w…