Skończył się miesiąc Tiszrei (תשרי) – pierwszy miesiąc nowego, już 5783 roku żydowskiego. W tym roku Tiszrei przypadał między wieczorem 25 września a wieczorem 25 października, licząc według kalendarza gregoriańskiego.

Tiszrei jest miesiącem, w którym aż roi się od ważnych świąt żydowskich. W związku z tym miniony czas wypełniony był wspólnymi spotkaniami i modlitwami w Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie.

Pierwszego i drugiego dnia Tiszrei świętowaliśmy początek nowego roku, czyli Rosz ha-Szana (ראש השנה), które stanowi upamiętnienie zakończenia dzieła stworzenia świata oraz stworzenia Adama i Ewy. Rosz ha-Szana to nie tylko początek roku, ale także Dzień Sądu – Jom ha-Din (יום הדין), czyli początek okresu, gdy Bóg zasiada na tronie i decyduje o losie każdego człowieka w przyszłym roku. Przez dwa wieczory z rzędu, po modlitwie w synagodze Remu, odbywała się uroczysta kolacja w synagodze Kupa – miejscu spotkań członków Gminy krakowskiej. Noworoczne życzenia, w tym tradycyjne życzenie dobrego i słodkiego roku – „szana towa umetuka” (שנה טובה ומתוקה) –, złożyli zebranym: nowo wybrana (w czerwcu b.r.) przewodnicząca GWŻ w Krakowie Helena Jakubowicz, wieloletni przewodniczący i aktualny wiceprzewodniczący Tadeusz Jakubowicz, rabin Boaz Gadka oraz gabaj synagog krakowskich Kuba Lewinger. Zebrani, zgodnie z tradycją, maczali jabłka w miodzie dla zapewnienia sobie pomyślnego roku. W uroczystości wzięła udział w charakterze gościa konsul generalna Stanów Zjednoczonych w Krakowie – pani Erin Nickerson. Wszyscy obecni otrzymali noworoczne podarunki od Gminy.

Wraz ze świętem Rosz ha-Szana rozpoczął się okres Dziesięciu  Dni Pokuty – Aseret Jemej Tszuwa (עשרת ימי תשובה), inaczej zwanych Strasznymi Dniami – Jamim Noraim (ימים נוראים). Okres ten skończył się dziesiątego dnia Tiszrei – w dniu święta Jom Kipur (יוֹם כִּפּוּר) – Dnia Pojednania. Jest to najświętszy dzień żydowskiego roku – niegdyś tylko tego dnia arcykapłan mógł wejść do „Świętego Świętych” – Kodesz ha-Kodaszim (קודש הקודשים), najświętszego miejsca w Świątyni Jerozolimskiej, oraz wymówić Imię Boga. Żydzi wierzą, że właśnie tego dnia Bóg podejmuje decyzje w sądzie, który rozpoczął się pierwszego dnia Tiszrei. Życzy się wówczas sobie nawzajem „dobrego zapisu w Księdze Życia” – „gmar chatima towa” (גמר חתימה טובה). W dzień Jom Kipur obowiązuje ścisły, 25-godzinny post – z tego też względu nawet w diasporze dzień ten obchodzony jest przez jeden dzień, a nie przez dwa dni. W wieczór Jom Kipur w synagodze Remu odmówiono tradycyjną formułę Kol Nidrej (כל נדרי), podczas której unieważnia się wszystkie ślubowania, przysięgi i zobowiązania podjęte w minionym roku pod przymusem, nieświadomie lub zapomniane. Kol Nidrej odśpiewał kantor Angel Julio Harkatz Kaufman.

Trzecim ważnym świętem w miesiącu Tiszrei jest Sukot (סוכות), czyli Święto Szałasów, które rozpoczyna się 15 dnia miesiąca i w diasporze trwa osiem dni. Jest to jedno z trzech „świąt pielgrzymich”, kiedy to zgodnie z nakazem udawano się tradycyjnie do Świątyni w Jerozolimie. W szałasie – „suce” (סוכה), zbudowanym w ogrodzie przed synagogą Kupa, po wcześniejszych modlitwach wieczornych w synagodze Remu, miały miejsce dwie uroczyste kolacje świąteczne – pierwszego i drugiego dnia święta. Szałas ma przypominać Żydom namioty, w których niegdyś żyli nasi przodkowie, gdy przemierzali pustynię z Mojżeszem (משה) na czele. Krakowska suka udekorowana była pracami autorstwa dzieci z naszej Gminy oraz powieszonymi pod dachem szałasu płodami ziemi, którymi pobłogosławiona jest Ziemia Izraela – Erec Israel (ארץ ישראל).

Noc z szóstego na siódmy dzień Sukot stanowi noc czuwania. Członkowie krakowskiej Gminy spędzili ją w suce na nauce Talmudu (תלמוד), Pięcioksięgu Mojżeszowego – Humasz (חומש) i Księgi Koheleta (קהלת). Poranna modlitwa – szacharit (שחרית) odbyła się tego dnia – który zwany jest Hoszana Raba (הושענא רבה) – w synagodze Kupa, tak, by modlitwa 18 błogosławieństw – Amida (עמידה) rozpoczęła się dokładnie o wschodzie słońca. Była to ostatnia modlitwa poranna, podczas której tradycyjnie potrząsano lulawem, a zaraz potem uderzano gałązkami wierzby o ławy synagogi, aby nie zapomnieć, że jest i nagroda i kara.

Następnego dnia po siódmym dniu Sukot – 22 dnia miesiąca Tiszrei – obchodzi się Szmini Aceret (שמיני עצרת), które jest zarazem osobnym świętem w kalendarzu żydowskim. Również tego dnia odbyła się uroczysta kolacja w suce przed synagogą Kupa, poprzedzona modlitwą w synagodze Remu.

Ostatnim świętem w miesiącu Tiszrei jest w diasporze drugi dzień Szmini Aceret, kiedy to odbywa się radosna ceremonia Simchat Tora (שִׂמְחַת תּוֹרָה) – Radości Tory. Dzień ten w diasporze obchodzony jest 23 dnia Tiszrei (w Erec Israel obchodzi się jeden dzień Szmini Aceret – 22 dnia Tiszrei – i to tego dnia odbywa się ceremonia Simchat Tora). Simchat Tora zamyka roczny cykl czytania Tory. Wieczorna uroczystość Simchat Tora odbyła się w synagodze Kupa. Z aron ha-kodesz wyjęte zostały wszystkie zwoje Tory, a zgromadzeni śpiewali i tańczyli ze zwojami Tory wokół bimy. Ceremonię prowadzili rabin Boaz Gadka oraz gabaj krakowskich synagog Kuba Lewinger, który przywoływał kolejnych członków społeczności, aby każdy z nich zatańczył z Torą.  Świętowaniu towarzyszył poczęstunek w formie szwedzkiego stołu oraz rozmaite – oczywiście zawsze koszerne – trunki, tak by tradycji stało się zadość!

W krakowskiej Gminie w świętach w miesiącu Tiszrei uczestniczył rabin Boaz Gadka, a także jego rodzina – małżonka Sharon oraz siedmioro dzieci. Już po okresie świątecznym, ale jeszcze w tym samym miesiącu – 26 dnia Tiszrei rabin Boaz Gadka spotkał się z dziećmi z krakowskiej Gminy i rozmawiał z nimi o minionych ważnych świętach i ich znaczeniu. Była to swoista inauguracja cyklicznych spotkań z dziećmi z naszej społeczności, które będą mieć charakter dostosowanego do wieku uczestników wprowadzenia do judaizmu.

Wieczorem 25 października (licząc według kalendarza gregoriańskiego) rozpoczął się kolejny miesiąc żydowskiego roku – Cheszwan.

Autor tekstu: Paweł Sękowski.