Dzisiaj wspominamy rabina Jakuba Polaka żyjącego na przełomie XV i XVI wieku, który był pierwszym znanym z imienia rabinem w Polsce. Polak założył w Krakowie pierwszą w Polsce jesziwę, czyli akademię talmudyczną, co zapoczątkowało rozwój żydowskiej nauki w Polsce.

Dziwnym był człowiekiem tenże Jakób Polak i dziwne były jego losu koleje – pisze Majer Bałaban – Urodził się w Niemczech, uczył się w słynnej jeszibie w Norymberdze u rabina Jakóba Marguliesa. Już w szkole górował nad swymi kolegami i w bardzo młodym wieku został rabinem w Pradze Czeskiej. Między Pragą a Krakowem są stosunki aż nadto zażyłe i Mojżesz Fiszel oddaje młodemu rabinowi swą córkę Esterę, a z nią ekspektatywę na urząd rabina w Krakowie. Jakób Polak przeniósł się do Krakowa i wraz ze swym teściem i całą gminą przebył cierpienia roku 1494 i przez długi czas przesiedział wraz z innymi we więzieniu. W r. 1495 bardzo szybko wybił się na czoło swej gminy. Dnia 4 kwietnia 1501 uwolnił go król Aleksander na dwa lata od wszystkich podatków i opłat, a w roku 1503 (21 czerwca) zamianował go w uznaniu jego wiedzy i wykształcenia in litteris mosaicis legis que Mosaicae, doktorem, t.j. rabinem. Król udziela mu moc rozsądzania sporów między Żydami, poprawiania obyczajów, w ogóle sprawowania funkcyj, połączonych z urzędem rabina. Król poleca wszystkim Żydom, mieszkającym w miastach królewskich, duchownych i szlacheckich, by Jakóbowi byli posłuszni i uznali go swym rabinem. Dekret ten stanowi pierwszą, znaną nam, nominację rabina w Polsce.

Na podstawie: Krakowianie. Wybitni Żydzi krakowscy XIV-XX w., Kraków 2006 oraz Majer Bałaban, Historia Żydów w Krakowie i na Kazimierzu 1304-1868, Kraków 1936

foto: Muzeum Krakowa