Aleksandra Kurczab /Ala Zimmenstark/ PŁASZÓW DZISIAJ Spacerownik? Park dla rowerzystów? Cmentarz? Obóz? Młode mamy pchają wózki z dziećmi dwudziestego pierwszego wieku, a młody tatuś krzyczy na mnie, gdy chcę podjechać autem inwalidzkim pod pomnik. „Pomnik? Jaki pomnik? Zaraz zawołam straż”. On ma rację. Jest zakaz wjazdu. Czuję wewnętrzne rozdarcie. Ja chcę raz jeszcze dotknąć ziemi, która nosi w sobie prochy i krew tysięcy Żydów polskich i węgierskich, chcę usłyszeć w ciszy słonecznego dnia krzyk ich bólu. Dlatego odnowiłam wstrząsający napis na niewielkim pomniku. Napis w języku żydowskim i polskim. Moi współbracia, mogłam zrobić tylko tyle. Ale nie ma dnia, abym nie była z tymi, którzy padli z rąk katów. Co za straszny wiek, co za potworny zamysł zlikwidowania narodu na tak niebywałą skalę i tak nieludzkimi środkami.…
26 września 1899 roku w Krakowie urodził się Ludwik Gintel; piłkarz Żydowskiego Towarzystwa Sportowego Jutrzenka a następnie Cracovii, architekt oraz urzędnik bankowy. Ludwik Gintel oficjalnie w kronikach piłkarskich zapisał się jako najlepszy strzelec sezonu 1928, zatem nie podlega dyskusji, że jest to jeden z wybitniejszych przedwojennych polskich piłkarzy. Gintel miał jako pierwszy użyć określenia „święta wojna”, mówiąc o derbach Wisły z Cracovią. Od tego momentu to wyrażenie weszło do powszechnego użycia. Pierwsze kroki w futbolu stawiał w Jutrzence Kraków. Klub ten sympatyzował z Cracovią, a nie z pozostającymi w komitywie dwoma innymi krakowskimi zespołami: Wisłą i Makkabi. Gintel szybko włożył pasiasty trykot. O skali jego talentu najlepiej świadczą dwa fakty. Reprezentował Polskę w igrzyskach olimpijskich w Paryżu w 1924 roku oraz debiutował w barwach pierwszego zespołu w…
23 września 2021 roku o godzinie 12.00, przed synagogą Tempel odbyła się oficjalna uroczystość nadania znajdującemu się tam skwerowi imienia Ozjasza Thona. W uroczystościach wzięli udział min. Prezydent Miasta Krakowa prof. Jacek Majchrowski jak również Wiceprzewodniczący Rady Miasta Sławomir Pietrzyk. Gminę Wyznaniową Żydowską w Krakowie reprezentował Przewodniczący Zarządu Tadeusz Jakubowicz, który w krótkim przemówieniu podziękował wszystkim, którzy przyczynili się do upamiętnienia Ozjasza Thona jak również przybliżył jego postać. Dziękujemy. Abraham Ozjasz Thon urodził się 13 lutego 1870 roku we Lwowie. Thon pochodził z biednej ortodoksyjnej rodziny. Od najmłodszych lat wyróżniał się inteligencją oraz pracowitością. Był uczniem znanego talmudysty – Uriego Wolfa Salata – od którego w wieku 17 lat otrzymał nieoficjalny tytuł rabina. W latach 1888–1891 uczęszczał do II Gimnazjum Państwowego we Lwowie, a następnie podjął studia…
20 września 1923 roku w Krakowie urodziła się Halina Nelken córka Emanuela i Reginy; pisarka, historyczka sztuki oraz wykładowczyni. W okresie II wojny światowej więźniarka niemieckich obozów koncentracyjnych. Pochodziła z asymilowanej rodziny krakowskich Żydów. Mieszkała przy ul. Długosza w Krakowie. Jej dziadek brał udział w powstaniu styczniowym, natomiast ojciec walczył o niepodległość w Legionach. Uczęszczała do gimnazjum im. Adama Mickiewicza, jednak ze względu na postępujący antysemityzm zmuszona została do przeniesienia się do prywatnego gimnazjum im. Hugona Kołłątaja. Należała także do Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W czasie okupacji niemieckiej Krakowa trafiła do getta. Będąc na skraju wyczerpania oraz rozpaczy targnęła się na swoje życie, jednak w porę uratował ją brat. Była więźniarką min. obozów KL Plaszow, KL Auschwitz oraz KL Ravensbrück. Doświadczając całego zła wojny udało jej się…
23 września br., tj. czwartek o godzinie 12.00, odbędzie się uroczystość nadania skwerowi znajdującemu się naprzeciwko synagogi Tempel imienia Ozjasza Thona. Zapraszamy.
21 września br. o godz. 18.00 w Pałacu Krzysztofory (Muzeum Krakowa, Sala Miedziana) Rynek Główny 35, odbędzie się pokaz filmu Krzysztofa Brożka pt. Pamiętajmy o KL Plaszow. Zapraszamy.
11 września 1904 roku w Tarnopolu urodził się Józef Bogusz (wł. Birkenfeld) syn Karola i Gustawy z domu Goldberg: chirurg tarczycy, żołądka, jelit i dróg żółciowych. Wieloletni pracownik Akademii Medycznej w Krakowie, prezes Towarzystwa Chirurgów Polskich oraz Krakowskiego Towarzystwa Lekarskiego. Członek Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, Międzynarodowego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka oraz wielu zagranicznych towarzystw naukowych. Autor przeszło 200 prac naukowych. Współzałożyciel i redaktor „Zeszytów Oświęcimskich”. Józef Bogusz w latach 1914-1919 uczył się w Polskim Gimnazjum w Wiedniu. Ostatnie trzy klasy spędził jednak już w III Państwowym Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie. Maturę zdał w 1922 roku, natomiast studia medyczne na Wydziale Lekarskim UJ ukończył w 1928 roku. Praktykował w Klinice Chirurgicznej Wydziału Lekarskiego UJ. W lipcu 1933 roku został mianowany starszym asystentem…
2 września 1943 roku niemiecki okupant ostatecznie likwiduje getto w Tarnowie. Chorzy zostali wymordowani na miejscu, ok. 5 tys. osób wywieziono do KL Auschwitz, 2-3 tys. zdolnych do pracy wysłano do obozu pracy w Płaszowie, 500 zamordowano na miejscu. Pierwsza akcja odbyła się w dniach 11-19 czerwca 1942 roku, kiedy to Niemcy deportowali do obozu zagłady w Bełżcu ok. 8 tys., niezdolnych do transportu w liczbie od 8 do 10 tys. wymordowano na żydowskim cmentarzu, w lesie zwanym Buczyna pod Zblitowską Górą oraz w lasach Skrzyszowskich. Warto pamiętać, że tarnowskie getto było największym skupiskiem Żydów w Dystrykcie Krakowskim, bowiem w marcu 1941 roku mieszkało w nim ok. 40 tys. Żydów z Tarnowa, okolic oraz z zagranicy. Druga akcja odbyła się w dniach 12-13 września 1942 roku. Wszystkich…
1 września 1850 r. w Chorowicach urodził się Józef Sare syn Salomona; architekt i budowniczy, wieloletni wiceprezydent miasta Krakowa, poseł na Sejm Krajowy.Józef Sare nie był reprezentantem środowiska żydowskiego we władzach miejskich, jednak przez cały czas był z nim związany. Stał na czele Krajowego Komitetu Opieki nad Sierotami Żydowskimi. Był honorowym członkiem wielu żydowskich stowarzyszeń społecznychZaprojektował wiele ważnych dla krakowskiego krajobrazu budynków; Kliniki Chirurgicznej i Okulistycznej, Kliniki Psychiatrycznej przy ul. M: Kopernika obecne budynki I, II i V LO w Krakowie, gmach Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, budynek Zakładu Medycyny Sądowej przy ul. Grzegórzeckiej 16 i wiele innych.Józef Sare zmarł 23 marca 1929 r. w Krakowie. Został pochowany na nowym cmentarzu żydowskim w Krakowie. Jego imieniem nazwano jedną z krakowskich ulic. Czytaj więcej: JÓZEF SARE (SAARE, SARRE)