Samuel Tilles (1862-1937)

27 grudnia 1862 r. w Krakowie urodził się Samuel Tilles syn Izaaka i Keila zd. Werner; prezes Krakowskiej Gminy Żydowskiej (1905-1918), radny miasta Krakowa (1905-1933) – pracował w sekcji szkolnej i prawniczej oraz w komisjach: inwestycyjnej, kanałów wodnych spławnych, wodociągowej, dla rozszerzenia granic Krakowa, rekursowej, statutowej, budżetowej, dyscyplinarnej, Lasu Wolskiego, dla zakładów przemysłowych a ponadto zasiadał w sądzie honorowym RM (1920-1924, 1926-1931). Wchodził także do powoływanych przez Radę komisji okolicznościowych: jubileuszowej sześćdziesięcioletnich rządów Franciszka Józefa, obchodów 500 rocznicy bitwy pod Grunwaldem i 600 rocznicy śmierci Kazimierza Wielkiego. Członek wielkiego wydziału Kasy Oszczędności m. Krakowa z ramienia krakowskiej RM sygnatariusz aktu połączenia Krakowa i Podgórza, wchodził również w skład Rady Przybocznej przy Prezydencie Miasta i Tymczasowej Rady Miejskiej (1931-1933) mianowanej przez wojewodę. Długoletni członek zarządu i rady nadzorczej Kasy…

Henryk Halkowski (1951-2009)

27 grudnia 1951 r. w Krakowie urodził się Henryk Halkowski syn Salomona; publicysta specjalizujący się w historii krakowskiego Kazimierza. Wieloletni członek Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie.Henryk Halkowski ukończył architekturę na Politechnice Krakowskiej oraz filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wiele podróżował po świecie (mieszkał nawet przez jakiś czas w kibucu). Po Henryku Halkowskim pozostała ogromna spuścizna intelektualna. Warto wspomnieć najważniejsze jego prace : Legendy z Żydowskiego Miasta na Kazimierzu pod Krakowem, Opowieści rabina Nachmana z Bracławia, Potęga obyczaju, Żydowskie życie, Żydzi w Krakowie. 700 lat historii, Żydowski Kraków. Legendy i ludzie. Ponadto publikował w min. Słowie Żydowskim, Midraszu, Znaku, Więzi, Tygodniku Powszechnym, Austerii oraz w wielu innych periodykach.  Henryk Halkowski zmarł 1 stycznia 2009 r. w Krakowie. Został pochowany na nowym cmentarzu żydowskim przy ulicy Miodowej w Krakowie.Fot. Anna…

Helena Rubinstein (1872-1965)

25 grudnia 1872 roku w Krakowie urodziła się „Cesarzowa piękna” – jak nazwał ją Jean Cocteau – multimilionerka, kobieta symbol, Helena Rubinstein.Była najstarszą córką Gitel i Herzla Rubinsteinów, którzy wraz z liczną rodziną mieszkali na krakowskim Kazimierzu przy ul. Szerokiej 14 m. 4. Status społeczny rodziny, jak również poziom życia, był niski, czego Helena bardzo się w późniejszych latach wstydziła. Pragnęła innego życia niż to, jakie oferowała jej ówczesna rzeczywistość. W wieku 17 lat wyjechała z Krakowa i miała już nigdy nie powrócić w rodzinne strony…Helena Rubinstein zrobiła oszałamiającą karierę na świecie. Można powiedzieć, że stała się matką współczesnych kosmetyków. W momencie śmierci jej majątek wynosił ok. 100 mln dolarów.Fascynowała współczesnych. Jej portrety malował Pablo Picasso a Salvador Dali projektował puderniczki ze słynnym obecnie logiem HR. Helena…

Żydowska Organizacja Bojowa

22 grudnia 1942 roku w godzinach porannych Żydowska Organizacja Bojowa oraz Gwardia Ludowa przyozdobiły polskimi flagami most Dębnicki, również w ramach tej samej akcji na miejscu przysięgi Tadeusza Kościuszki złożono wieniec z napisem „Na coś przysięgał, my wykonamy”. Wtedy też bojownicy próbowali dokonać nieudanych zamachów na kawiarnie Bisantz (róg Dunajewskiego i Karmelickiej) oraz kino Scala (obecnie teatr Bagatela). Jednak pełnym sukcesem zakończył się zamach na kawiarnię „Cyganeria” znajdującą się przy ulicy Szpitalnej 38 w Krakowie, w której w okresie okupacji mogli przebywać wyłącznie Niemcy. Zgodnie z większością opracowań należy wspomnieć, iż w wyniku ataku zginęło 11 Niemców a 13 zostało rannych. Jednak źródła z epoki wskazują, iż śmierć mogło ponieść 2 Niemców, których ciała następnie przewieziono do Zakładu Medycyny Sądowej w Krakowie. Jest to temat, który wymaga…

Janina Ruth Buczyńska (1926-2012)

22 grudnia 1926 r. w Podwołczyskach koło Tarnopola urodziła się Janina Ruth Buczyńska; adwokatka, działaczka społeczna blisko związana z krakowskim środowiskiem artystycznym i naukowym. Wojnę przeżyła strasznie, jak niemal wszyscy Żydzi, którzy przetrwali Zagładę. Po wojnie los przygnał ją szczęśliwie dla krakowian do Krakowa. Ruth Buczyńska ukończyła studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przez całe życie była blisko związana z Piwnicą pod Baranami. Publikowała teksty na łamach krakowskiego „Przekroju”. Służyła pomocą prawną działaczom opozycji. Mocno wspierała i utrzymywała bliskie kontakty z Centrum Kultury Żydowskiej w Krakowie. Cechowała Ją bowiem wybitna życzliwość wobec napotkanych ludzi. – pisał we wspomnieniu poświęconym pamięci Ruth Buczyńskiej Stanisław J. Jaźwiec – Dla każdego miała dobre słowo i obdzielała tą życzliwością całe swe otoczenie. W napotkanych ludziach chciała dostrzegać same ich zalety. Spotykała…

Rabin Szymon Schreiber (1820-1883)

19 grudnia 1820 r. w Pressburgu (obecnie Bratysława) urodził się rabin Gminy Żydowskiej miasta Krakowa, Szymon Schreiber. Swój urząd piastował w latach 1861–1883. Był jednym z pierwszych ortodoksyjnych rabinów, którzy udzielali się w życiu politycznym, współorganizując ortodoksyjne stronnictwo polityczne Machzikej ha-Dat. Jako przedstawiciel tego ugrupowania uzyskał mandat poselski do wiedeńskiej Rady Państwa i wszedł w skład Koła Polskiego. Pomimo tego był przeciwnikiem postępującej polonizacji inteligencji żydowskiej, która tłumnie w tamtym okresie wstępowała na Uniwersytet. W zamian chciał stworzyć w Krakowie jesziwę (uczelnię talmudyczną), która skierowałaby młodzież w stronę religii. Przeciwstawiał się budowie synagogi reformowanej Tempel.Zmarł 26 marca 1883 roku w Krakowie.Jest pochowany na cmentarzu żydowskim w Krakowie przy ulicy Miodowej.

Rabin Baruch Steinberg (1897-1940)

17 grudnia 1897 r. w Przemyślanach urodził się Baruch Steinberg syn Szmaji i Hendli z domu Wechsler. Ostatni rabin przedwojennego Wojska Polskiego (1933-1940), piłsudczyk. Odznaczony Medalem Pamiątkowym za wojnę 1918-1920, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości oraz Medalem za Długoletnią Służbę. W listopadzie 2007 r., w ramach pośmiertnych awansów dla pomordowanych wiosną 1940 r. – został awansowany na stopień podpułkownika. Absolwent Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Warto wspomnieć jeszcze, że znał bardzo dobrze język polski, (co w tamtych czasach nie było takie oczywiste wśród Żydów) ale też hebrajski, żydowski, rosyjski oraz w piśmie arabski. Został najprawdopodobniej zamordowany przez sowietów w Katyniu. Po wybuchu I wojny światowej wraz z rodziną wyjechał do Wiednia, gdzie zdał egzamin z zakresu szkoły powszechnej, tam też otrzymał poświadczenie o pełnym oddaniu…

Rabin Józef Kornitzer (1880-1933)

12 grudnia 1880 r. w Krakowie urodził się ostatni przedwojenny rabin Gminy Żydowskiej miasta Krakowa, Józef Kornitzer. Swój urząd piastował w latach 1925–1933. Ukończył jesziwę w Pressburgu (obecnie Bratysława), następnie pracował jako rabin w Wielkim Sewluszu w Czechosłowacji. W 1927 r. gościł w Starej Synagodze Prezydenta Polski – która. Ignacego Mościckiego. Jego dziadkiem był Szymon Schreiber – słynny rabin Krakowa w latach 1861–1883; natomiast synem, zamordowany w Auschwitz, pełniący funkcję dajana rabin Samuel Kornitzer.Józef Kornitzer zmarł 28 kwietnia 1933 r. w Krakowie.Jest pochowany na cmentarzu żydowskim w Krakowie przy ulicy Miodowej. Tak wspominała go Gazeta Gminna (Nr 3 z 1 czerwca 1937) parę lat po jego śmierci:  „W tych dniach minęły cztery lata od chwili, gdy miasto nasze wstrząśnięte zostało wieścią o zgonie powszechnie znanego i miłowanego…