Deportacje z Dukli, Rymanowa, Bobowej i Biecza.

Miesiąc sierpień to niezwykle smutny czas dla Żydów, bowiem w tym okresie niemal codziennie przypada rocznica, związana z Zagładą a tym samym z cierpieniem. Przypominamy cyklicznie te straszne wydarzenia albowiem „musimy pamiętać o tych, którzy zostali zamordowani tylko dlatego, że byli Żydami. Dopóki my będziemy o nich pamiętać, będą żyć w naszych sercach.” W dniach 13-14 sierpnia 1942 r. niemieckie władze okupacyjne wysiedliły, a następnie zamordowały większość żydowskich mieszkańców Dukli, Rymanowa, Bobowej i Biecza. We wszystkich tych miastach scenariusz wyglądał podobnie; przemoc, selekcje, deportacje oraz egzekucje. Łącznie z Dukli i Rymanowa wysłano na pewną śmierć, do obozu zagłady w Bełżcu przeszło 2 tys. osób. Zdrowych i silnych mężczyzn skierowano do obozów pracy, pozostałych rozstrzelano w lesie Błudna koło Tylawy (kobiety, dzieci i starców) a tych, którzy nie…

Pogrom krakowski 11 sierpnia 1945 r.

Tego dnia w godzinach porannych – pisze Martyna Grądzka-Rejak – w synagodze Kupa trwało nabożeństwo. Podobnie jak w poprzednich tygodniach, przed budynkiem zebrał się tłum i od strony ul. Miodowej przystąpił do ataku na synagogę. Żydzi początkowo nie reagowali, traktując obrzucanie kamieniami i wyzwiska jako swego rodzaju szabatową rutynę. Kiedy jednak ataki nie ustawały, kilku mężczyzn wybiegło z synagogi i starało się odpędzić gęstniejący tłum. Jeden z nich złapał stojącego najbliżej kilkunastoletniego chłopca i uderzył go. Młodzieniec wyrwał się i zaczął wołać: „Ratunku, chcą mnie zamordować”. Ok. godz. 11.00 tłum wdarł się do synagogi. Splądrowano jej wnętrze, podpalono święte księgi, a przebywających tam Żydów wywleczono na zewnątrz. Bito ich, obrażano i oskarżano o mordowanie niewinnych dzieci. Do ataku na Żydów przyłączyli się także niektórzy milicjanci i żołnierze,…

Jan Bader (1901-1994)

9 sierpnia 1901 roku w Krakowie urodził się Jan Bader syn Leiba i Jenny z domu Bergstein: krakowski prawnik, dziennikarz, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, w latach 1949–1977 poseł do Knesetu. Współautor metody Badera-Ofera, stosowanej do podziału mandatów pomiędzy izraelskimi partiami wyborczymi, które przekroczyły próg wyborczy. Jan Bader w Krakowie prowadził wraz z bratem Henrykiem kancelarię znajdującą się przy pl. Dominikańskim 2. Był członkiem młodzieżowej organizacji Ha-Szomer Ha-Cair, sympatyzował również z Bundem. Jednak od roku 1925 związał się z Unią Syjonistów Rewizjonistów Włodzimierza Żabotyńskiego. Przez pewien czas był również redaktorem naczelnym polskojęzycznego tygodnika „Trybuna Narodowa”. Po wybuchu drugiej wojny światowej uciekł na wschód Polski i znalazł się na terenach zajętych przez ZSRR, gdzie został aresztowany a następnie zesłany. W wyniku wejścia w życie układu Sikorski-Majski i ogłoszeniu amnestii dla…

Leon Sperling (1900-1941)

7 sierpnia 1900 r. w Krakowie urodził się Leon Sperling syn Salomona; reprezentant Polski w piłce nożnej, w której rozegrał 21 meczów, olimpijczyk, trzykrotny mistrz Polski z drużyną Cracovii (1921, 1930, 1932), urzędnik bankowy. Absolwent liceum handlowego. Jeden z najlepszych polskich napastników okresu międzywojennego – nazywano go „czarodziejem piłki”. Niemalże przez całą karierą związany był z Cracovią, dla której rozegrał 381 meczów, jednak pierwsze kroki jako piłkarz stawiał w robotniczej Jutrzence Kraków. Debiutował w pierwszym meczu rozegranym przez polską reprezentację 18 grudnia 1921 r. w Budapeszcie z Węgrami. W 1924 r. wystąpił na igrzyskach olimpijskich w Paryżu. W 1934 r. zdecydował się zakończyć karierę piłkarską, pojął za żonę Sarę Perlę i przeprowadził się do Lwowa. Został zastrzelony na lwowskiej ulicy między 15 a 20 grudnia 1941 r.…

Europejski Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu Romów i Sinti

2 sierpnia 2021 roku przedstawiciele Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie z przewodniczącym Zarządu Tadeuszem Jakubowiczem na czele uczestniczyli w uroczystym wydarzeniu związanym z Europejskim Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu Romów i Sinti, które odbyło się na terenie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. W uroczystościach brali udział min. Roman Kwiatkowski (prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce), Piotr Cywiński (dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau), Romani Rose (przewodniczący Centralnej Rady Niemieckich Sinti i Romów), Włodzimierz Bernacki (Sekretarz Stanu, Pełnomocnik Rządu ds. monitorowania wdrażania reformy szkolnictwa wyższego i nauki), który odczytał list od Premiera RP Mateusza Morawieckiego, Wojewoda Małopolski Łukasz Kmita, Dan Doghi (Komisja Europejska) oraz przedstawiciele władz centralnych, samorządowych, stowarzyszeń oraz korpusu dyplomatycznego. 2 sierpnia br. minęła 77. Rocznica likwidacji „Rodzinnego obozu dla Cyganów” w KL Auschwitz. Przypomnijmy sobie, dlaczego do tego doszło. Zagłada…

Aleksander Bieberstein (1889-1978)

1 sierpnia 1889 roku w Tarnopolu urodził się Aleksander Biberstein; lekarz, kronikarz krakowskiego getta, działacz społeczny.Po odzyskaniu niepodległości pracował, jako lekarz w Wojsku Polskim a następnie w Ubezpieczalni Społecznej. W 1942 roku zorganizował w krakowskim getcie szpital zakaźny i kierował nim do samego końca. Sprawował również funkcję prezesa zarządu Zakładu Sierot Żydowskich, którą pełnił do czasu likwidacji tej placówki. Był więźniem obozów w Płaszowie i Gross-Rosen. Po wojnie, do roku 1958, kierował Wydziałem Zdrowia Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie. W roku 1959 wyemigrował do Izraela.Aleksander Biberstein jest autorem jednej z najważniejszych prac poświęconych historii krakowskich Żydów w okresie okupacji niemieckiej pt. Zagłada Żydów w Krakowie, wydanej przez Wydawnictwo Literackie w serii Cracoviana w 1986 roku W odautorskim słowie niniejszej pracy napisał:Przez 50 lat żyłem i pracowałem w…