14/03/1918 - 25/09/1987
Kowner Aba

14 marca 1918 roku w Oszmianie urodził się Aba Kowner syn Izraela oraz Racheli: dowódca powstania w gettcie wileńskim, lider Zjednoczonej Organizacji Partyzanckiej, działacz z żydowskiego ruchu Ha-Szomer Ha-Cair: pisarz, poeta, syjonista.

W styczniu 1942 roku w wileńskim getcie Aba Kowner wygłosił pierwsze wystąpienie wzywające Żydów do stawienia oporu Niemcom w okupowanej Europie:
„Nie idźmy jak barany na rzeź! Młodzi, nie dawajcie wiary naszym prześladowcom. […] Żaden z uprowadzonych z getta do nas nie wrócił. Wszystkie drogi Gestapo prowadzą do Ponar, a Ponary to śmierć! – tu podniósł głos i kontynuował: – Odrzućcie złudzenia. Wasze dzieci, mężowie i żony nie żyją. Ponary to nie obóz – wszystkich tam zastrzelono. Hitler chce zabić wszystkich Żydów w Europie. Litewskich Żydów czeka zagłada w pierwszej kolejności. […] To prawda, że jesteśmy słabi i bezbronni, ale musimy stawić opór oprawcom! Bracia! Lepiej umrzeć jako wolny bojownik, niż żyć na łasce morderców! Brońcie się! Brońcie się do utraty tchu!” 


Po wojnie założył tajną organizację Nakam (hebr. zemsta). Jej celem było wymordowanie 6 mln niemieckich cywilów, czyli tylu, ilu Żydów zginęło w czasie Zagłady – zgodnie z rzuconym przez Kownera hasłem „Naród za naród”. Grupa chciała tego dokonać, wpuszczając truciznę do systemów wodociągowych największych miast jak Hamburg, Monachium czy Norymberga. Kownerowi udało się nawet pozyskać konieczną ilość śmiercionośnych środków chemicznych w Palestynie. Kto wie, czy ten plan nie zostałby doprowadzony do końca, gdyby nie Brytyjczycy, którzy zatrzymali byłego szefa FPO, gdy wracał z niebezpiecznym ładunkiem do Europy …